Huishouden en beleefdheid
Linksboven: Aan het eind
van de vorige eeuw kwam er
steeds meer behoefte aan
een type school waar meisjes
opgeleid konden worden in
huishoudelijke vakken. Zij
zouden zo zelf tater goede
huisvrouwen worden, wat
aan hun gezinnen ten goede
zou komen. Ook leerden
meisjes hier een vak
waarmee ze in de toekomst
eventueel in hun eigen
onderhoud konden
voorzien. In Alkmaar werd
de eerste Huishoud- en
Industrieschool in 1896
gevestigd in dit pand aan de
Oudegracht, tegenwoordig
de nummers 203-205. Al na
vier jaar was deze ruimte te
klein en verhuisde de school
naar een nieuw gebouw aan
de Emmastraat.
Rechtsboven en midden:
Eén van de belangrijkste
vakken die op de Huishoud
en Industrieschool werden
onderwezen, was het vak
naaien en patroontekenen.
Meisjes die deze vaardigheid
beheersten hadden daar veel
gemak van als ze later zelf
huisvrouw werden, maar
ook konden ze als naaister
hun eigen kost verdienen.
Zeker in een tijd waarin
confectiekleding nauwelijks
bestond en rijke mensen hun
kleren door naaisters lieten
ontwerpen en vervaardigen.
Opvallend is het uiterlijk
van de meisjes. Een goede
huisvrouw ziet er netjes en
schoon uit, vandaar
misschien de keurige
schorten en mutsjes van de
leerlingen.
de opleiding gratis! Ook als iemands vader 'op het
veld van eer' was gesneuveld of binnen een jaar aan
zijn verwondingen was bezweken, werd men
vrijgesteld van lesgeld. De geslaagden waren
verplicht de staat negen jaar als militair te dienen.
Naarmate de school langer bestond, gingen er
steeds meer stemmen op dat de opleiding eigenlijk
overbodig was en te veel overheidsgeld kostteMen
kon de tweejarige opleiding immers ook aan de
HBS volgen? Uiteindelijk is de school dan ook in
1922 weer opgeheven. Het prachtige gebouw kreeg
een bestemming die het nu nog heeft: het werd het
hoofdgebouw van het Centraal Ziekenhuis.
Omstreeks de eeuwwisseling vonden er
veranderingen plaats die het onderwijs blijvend
hebben beïnvloed. Allereerst was daar de invoering
120 van de leerplicht. Hierdoor konden ouders hun
kinderen niet meer thuis houden om mee te helpen
geld te verdienen. Twee nieuwe typen scholen
waaraan grote behoefte bleek te bestaan, waren de
huishoud- en industrieschool en de
ambachtsschool. Als eerste in Nederland werd te
Alkmaar op ljuni 1894 de vereniging'de Alkmaarse
Huishoud- en Industrieschool' opgericht. Op 20
februari 1896 begonnen de lessen in een tijdelijk
schoolgebouw aan de Oudegracht; in 1900
verhuisde men naar een nieuw gebouw aan de
Emmastraat en vanaf 1958 is de school gevestigd
aan de Bergerweg.
De Huishoud- en Industrieschool was een soort
voortzetting en uitbreiding van een al bestaande
kookschool. De driejarige opleiding viel uiteen in
twee delen. In het eerste anderhalfjaar werd
huishoudelijk voorbereidend onderwijs gegeven in
vakken als naaien, breien, koken, voedingsleer,
huishouden, strijken, beleefdheid, tuinbouw,
rekenen en taal. De bedoeling hiervan was 'de