i mW:-
dÊ^Ê&tëz&t Zs!&&T&*fe9S&-
gemiddeld leerlingenaantal van tien. Vanaf 1880 tot
de opheffing in 1889 werd het gymnasium een
'klasse van oude talen' onder rectoraat van J.J. de
Gelder. Daarna leidde dr. M.N.J. Molzereen
zogenaamde 'inrichting voor gymnasiaal
onderwijs', die in 1904 werd opgenomen in een
nieuw stedelijk gymnasium, dat vanaf 1933 naar de
beroemde zestiende-eeuwse rector
Murmelliusgymnasium heet en nu weer een
bloeiende school is.
De Rijks HBS, oorspronkelijk met een driejarige
cursus, maar al vanaf 1870 een vijfjarige school,
werd ondergebracht in de stallen van de voormalige
kazerne aan de Paardenmarkt. De eerste directeur
was dr. A.T. van Aken, die tevens les gaf in
wiskunde, werktuigkunde en kosmografie. Andere
vakken die op dit nieuwe schooltype onderwezen
werden, waren: natuurkunde, plant- en dierkunde,
reken-, stel- en meetkunde, scheikunde,
116 warenkennis, delfstof- en aardkunde.
aardrijkskunde en geschiedenis, Nederlands,
Frans, Duits en Engels, schoonschrijven,
staatswetenschappen, boekhouden, gymnastiek en
exerceren. Een indrukwekkende lijst, die de
hedendaagse havo- en atheneumleerling wel even
met de ogen zal doen knipperen. Nu moet er wel
direct bij vermeld worden dat lang niet al deze
vakken ook eindexamenvakken waren; bovendien
volgde ongeveer een derde van de leerlingen slechts
lessen in een paar vakken. Vooral meisjes, die vanaf
1883 op de HBS toegelaten werden, gingen vaak
alleen maar naar school om hun algemene
ontwikkeling te vergroten en volgden dan alleen
lessen in de moderne talen. Anderen namen alleen
boekhoudlessen en kregen dus geen officieel
diploma.
Opvallend zijn de twee laatstgenoemde vakken:
gymnastiek en exerceren. In de beginjaren van de
school waren deze vakken onafscheidelijk met
elkaar verbonden. Vóór 1895 beschikte de school
Linksboven: Een school
kan voor leerlingen veel
meer zijn dan enkel een
plaats om te leren. Zeker in
een tijd zonder televisie en
discotheek had de school
behalve een
onderwijskundige ook een
sociaal-culturele taak. Dat
uitte zich in schoolavonden
met toneelvoorstellingen,
muziekuitvoeringen en
dansavonden. Vaak werden
deze activiteiten voor
leerlingen ook door hen zelf
georganiseerd. Daarvoor
waren er de
leerlingenverenigingen. Op
de Rijks HBS was er al
vanaf1903 zo'n vereniging,
'vokzos' geheten. Op deze
foto uit 1924 is het orkest van
'vokzoste zien met in hun
midden dirigent
P. Ooykaas sr.
Rechtsboven: Op deze
ansicht uit 1900 is goed te
zien hoe het oude gebouw
van de HBS aan de
Paardenmarkt grensde aan
de gasfabriek; een vreemd
contrast.
Midden: In het begin van
deze eeuw was het
leerlingenaantal van de
HBS nog zo gering, dat ze
met z 'n allen op een foto
konden. Alle docenten en
leerlingen zijn hier bijeen
achter de school aan de
Paardenmarkt. Veel
docenten zijn te herkennen
aan hun mooie hoeden;
onderscheid moest er zijn!
De foto werd in 1906
genomen door PD. van
Rltijn.
