Armenschool
Klompenschool
Dat de ene lagere school vroeger vee! meer in aanzien stond dan
de andere is iets wat de heer G. Dilling aan den lijve heeft
ondervonden. In 'Oud-Alkmaar' lezen we zijn herinneringen:
'Het was 1927 toen het verplichte 7e leerjaar werd ingesteld. Wij
als leerlingen der tweede Gemeenteschool klompenschoolaan
de Oudegracht moesten na 6 jaar ook nog het 7e leerplichtjaar
doorbrengen, maar aangezien wij maar 6 klassen hadden, zo
werden wij her en der over de stad naar andere scholen
verspreid.En zo werden wij met zijn drieën naar de zesde
Gemeenteschool aan de Snaarmanslaan gestuurd.Dhr.
Barkman keek vreemd op dat wij ons met z 'n drieën op klompen
bij hem kwamen melden, aangezien alle jongens toen der tijd met
hoge zware schoenen liepen. Het was toen een echte
middenstandsschool. Wij moesten onze klompen onder de
kapstok zetten en de jassen erover heen, zodat je de klompen niet
Linksboven: Een plechtige
foto van het personeel van
de Burgerschool aan de
Brillesteeg omstreeks 1915.
Afgebeeld zijn staande van
links naar rechts: G. v. d.
Ploeg, D. C. Beijneveld, J.
Kooy, A.H. Bijleveld, J.
Beun, S. Schipper, V.
Woerkum, Jb. Kroone, F.
Aukes, KL Harten
Elisabeth Buijs. Zittend
daarvoor: Mevr. A.
Geus-v.d. Poll en Mej. de
Geer.
Links: Ook voor deze
kinderen is het een hele
gebeurtenis om op de foto te
gaan. We zien hier leerlingen
van de Openbare Tweede
Tussenschool, de
zogenaamde
Keetkolkschool aan de
Oosterkolkstraat met hun
juf in de tuin van de school.
De hoepel was ook hier,
omstreeks 1920, populair.
Onder: Het schoolrapport
uit 1900 van een zeer goede
leerlinge, Petronella Jacoba
de Lange (1890-1934), die
zo te zien geen enkele les
heeft gemist en met vlag en
wimpel is overgegaan naar
de volgende klas. Zij zat op
de Openbare School voor
meisjes aan de Oudegracht.
MiiaLulM-v a JfL. a n-wLuU
U/A!.
9
l-'runsch ff
Schrijven
9
Iloogduitscli
Rekenen
9 S
Engelsch
NYderlundsch
9
Algemeen.-geM-h.
Vnderl. geacli.
Wiskunde
Aardrijkskunde
9
Hnndtcekc.ien
Kennis der natuur
Landbouwkunde
Zingen
Gymnastiek
Hnndteok. (looef.)
9
Frame hand werken
Gymnastiek (vrije
orde-oefen
Nuttige liandw.
(•cd rag
Afwezig
0
9elioomj'k-ii.
yr': Xc-r-
-y-
Si*- OjfT-
ZAt-r*,<4"- -d'
Hit 'i
het leren lezen, schrijven en vooral spreken van het
Frans. Frans was immers een belangrijke
diplomatieke en handelstaal. Doordat er veel
protestantse vluchtelingen uit de zuidelijke
Nederlanden en het katholieke Frankrijk,
waaronder vele hugenoten, naar het noorden waren
gekomen, was er voldoende kennis van het Frans
aanwezig om het op deze scholen te onderwijzen.
Ondanks de verschillende soorten scholen waaruit
de leerlingen konden kiezen, bleef het
schoolbezoek grotendeels voorbehouden aan
kinderen van beter-gesitueerde ouders. Aan het
eind van de achttiende eeuw begon hierin
verandering te komen. Veel invloed kregen toen de
ideeën van de Verlichting, een stroming die streefde
naar een maatschappij waarin de invloed van de
112 godsdienst werd teruggedrongen. Dit om plaats te
maken voor maatschappelijke deugden van meer
algemene aard, zoals armenzorg en
volksopvoeding. Onder invloed hiervan werd in
1784 te Edam de Maatschappij tot Nut van
't Algemeen opgericht door de doopsgezinde
predikant Jan Nieuwenhuizen. Het doel van deze
Maatschappij, die al snel afdelingen in allerlei
steden had, was het verheffen van de sociaal
zwakkeren in de samenleving door verschillende
vormen van onderricht en onderwijs. Als de
onderste lagen van de bevolking geleerd werd nette
oppassende burgers te worden die hun eigen
verantwoordelijkheid konden dragen, dan zou er
vanzelf een einde komen aan allerlei
maatschappelijke problemen zoals armoede en
criminaliteit. Een in onze ogen nogal naïef streven,
dat ook al snel niet te realiseren bleek te zijn.Toch
had deze Maatschappij veel invloed op de
ontwikkeling van het onderwijs. In veel steden
werd er voor het eerst aandacht geschonken aan