Rechts: Veelvuldig werden
in de 18de en 19de eeuw
kinderprenten uitgegeven,
waarin het kroost door
middel van beeld en tekst
uitleg kreeg over allerlei
zaken uit het leven. Veel van
deze prenten waren
moralistisch van aard.
Kinderen konden
bijvoorbeeld tekst en uitleg
krijgen wat er kon gebeuren
als zij met vuur speelden. De
prenten speelden onder
meer een rol in het
onderwijs. Op
nevenstaande prent wordt
een van de oudste
volksvermaken, de kermis,
behandeld.
Zie hier een Pop voor *t lieve kind, Het groote Sper gij leest niet goed O Kindren, laat u nooit verleiden!
Goedkoop, zoo aü gij't nergens vindt, liedenk eens wat daar tusfchau moet. Dit is een zeer gevaarlijk rijden.
Gooi op maar!" roept de Kramer kloek:
Die 't hooglte heeft wint lekker koek."
De Koordcndanfer op de ftraat
Vertoont zijn kuniten naar de maat.
De Kermis kan genoegen bieden,
Aan deze wandelende Lieden.
Mejufviouvv! kon, ga binnen nnar:
De broedertjes zijj diadlyk klaar.**
Hierboven: Vóór de oorlog
was de kermis een welhaast
groter feest dan nu het geval
is. Veelal ging de kermis
gepaard met een groot
circus. Een bijzondere
attractie was de
stoomcarrousel van Anton
Benner, die hier opgesteld
staat aan het Hofplein. De
foto werd gemaakt in het
begin van de jaren dertig.
Van oudsher werd de kermis
gehouden in de maand
augustus. De zogenaamde 8
oktoberkermis, die veel
kleiner van omvang is, is
van recenter datum. De
kermis was niet uitsluitend
een Alkmaarse
aangelegenheid. Mensen uit
de wijde omgeving voelden
zich tot dit spektakel
aangetrokken.
te kloppen. Lichamelijke afwijkingen deden het elk
jaar weer bijzonder goed. In die tijd konden de
Alkmaarders zich vergapen aan onder andere het
'klijn wijfje', "t vette kind', "t klijn mannetje' en
"t wilde kind' en natuurlijk het schaap met de vijf
poten. Wat vreemd is en van ver komt, boeit altijd
bijzonder. Er was een tent met een Chinees
schimmenspel en een kast met Franse marionetten.
Verder viel er tegen betaling een kunstig uurwerk te
bewonderen en waren er kijkdozen met
voorstellingen die niet des Alkmaars zijn.
Attracties te over. Daar is de sterke vrouw aan het
werk. Het lijkt wel een man! En dat is ze ook, zij het
verkleed. Links is er de paardendressuur en rechts
koorddansers en 'operateurs'.
Ook waren er op de kermis attracties die
tegenwoordig in een museum thuishoren, zoals een
prachtige verzameling wassen beelden van 'grote
mannen' en tirannen uit de wereldgeschiedenis.
Het rariteitenkastje deed met zijn mismaakte
foetussen op sterk water en uit verre streken
afkomstige wonderlijke dieren - die door de
standhouder kunstig in elkaar waren geflanst - het
publiek de ogen uit de kassen vallen, "t Land
Kanaan', een maquette van het Heilig Land, is
vandaag de dag eerder in het Bijbels Museum in
Amsterdam te verwachten.
In een tijd waarin de dierentuin nog niet was
uitgevonden, konden de Alkmaarders op de kermis
zien wat er zoal elders op de wereld aan buitenissigs
rondliep. Vele stadgenoten maakten zo voor het
eerst kennis met een kameel of een olifant. Rond
1770 verscheen een jonge leeuw op het Alkmaarse
kermistoneel. Blijkbaar met veel succes, want een
paar jaar later was er een heel spul met leeuwen en
tijgers.
De coinedie was eveneens goed vertegenwoordigd.
Zo deed in 1771 het beroemde gezelschap 'De Vier
Kronen'Alkmaar aan en bood het 'GrootToneel
der Menselijke Dwaasheid' voor elk wat wils.
81