Rechts: Veelvuldig werden in de 18de en 19de eeuw kinderprenten uitgegeven, waarin het kroost door middel van beeld en tekst uitleg kreeg over allerlei zaken uit het leven. Veel van deze prenten waren moralistisch van aard. Kinderen konden bijvoorbeeld tekst en uitleg krijgen wat er kon gebeuren als zij met vuur speelden. De prenten speelden onder meer een rol in het onderwijs. Op nevenstaande prent wordt een van de oudste volksvermaken, de kermis, behandeld. Zie hier een Pop voor *t lieve kind, Het groote Sper gij leest niet goed O Kindren, laat u nooit verleiden! Goedkoop, zoo aü gij't nergens vindt, liedenk eens wat daar tusfchau moet. Dit is een zeer gevaarlijk rijden. Gooi op maar!" roept de Kramer kloek: Die 't hooglte heeft wint lekker koek." De Koordcndanfer op de ftraat Vertoont zijn kuniten naar de maat. De Kermis kan genoegen bieden, Aan deze wandelende Lieden. Mejufviouvv! kon, ga binnen nnar: De broedertjes zijj diadlyk klaar.** Hierboven: Vóór de oorlog was de kermis een welhaast groter feest dan nu het geval is. Veelal ging de kermis gepaard met een groot circus. Een bijzondere attractie was de stoomcarrousel van Anton Benner, die hier opgesteld staat aan het Hofplein. De foto werd gemaakt in het begin van de jaren dertig. Van oudsher werd de kermis gehouden in de maand augustus. De zogenaamde 8 oktoberkermis, die veel kleiner van omvang is, is van recenter datum. De kermis was niet uitsluitend een Alkmaarse aangelegenheid. Mensen uit de wijde omgeving voelden zich tot dit spektakel aangetrokken. te kloppen. Lichamelijke afwijkingen deden het elk jaar weer bijzonder goed. In die tijd konden de Alkmaarders zich vergapen aan onder andere het 'klijn wijfje', "t vette kind', "t klijn mannetje' en "t wilde kind' en natuurlijk het schaap met de vijf poten. Wat vreemd is en van ver komt, boeit altijd bijzonder. Er was een tent met een Chinees schimmenspel en een kast met Franse marionetten. Verder viel er tegen betaling een kunstig uurwerk te bewonderen en waren er kijkdozen met voorstellingen die niet des Alkmaars zijn. Attracties te over. Daar is de sterke vrouw aan het werk. Het lijkt wel een man! En dat is ze ook, zij het verkleed. Links is er de paardendressuur en rechts koorddansers en 'operateurs'. Ook waren er op de kermis attracties die tegenwoordig in een museum thuishoren, zoals een prachtige verzameling wassen beelden van 'grote mannen' en tirannen uit de wereldgeschiedenis. Het rariteitenkastje deed met zijn mismaakte foetussen op sterk water en uit verre streken afkomstige wonderlijke dieren - die door de standhouder kunstig in elkaar waren geflanst - het publiek de ogen uit de kassen vallen, "t Land Kanaan', een maquette van het Heilig Land, is vandaag de dag eerder in het Bijbels Museum in Amsterdam te verwachten. In een tijd waarin de dierentuin nog niet was uitgevonden, konden de Alkmaarders op de kermis zien wat er zoal elders op de wereld aan buitenissigs rondliep. Vele stadgenoten maakten zo voor het eerst kennis met een kameel of een olifant. Rond 1770 verscheen een jonge leeuw op het Alkmaarse kermistoneel. Blijkbaar met veel succes, want een paar jaar later was er een heel spul met leeuwen en tijgers. De coinedie was eveneens goed vertegenwoordigd. Zo deed in 1771 het beroemde gezelschap 'De Vier Kronen'Alkmaar aan en bood het 'GrootToneel der Menselijke Dwaasheid' voor elk wat wils. 81

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1987 | | pagina 5