VU YR'WERCKEN»
K E U R E
Tcgens het werpen en fchietcn v.in alderhande
Klappers Voetfoeckers en andere diergelijckc
Infolenticn en Baldadigheden.
Heeren SchoutBurgermeefteren
cn Schepenen der Stad AIckmacr, UI CCUctrMBC flCftOmcU jiJllÖC Dat CCIIigC
öbaiOiiDigc jTOrnfcfycncnDc uicl pamcuiiciiucu DcciDcrtiauDcu fooitcu uan
3}ongn>s srOftt ccuigcuüjD ctiuog oagchjeus s3t\)onös langs's l>cc*
ren SMratcu nomen Tc uwpen 100 ttiappcrs iyooitnagcrs aocifoct»
86
Dit verzoek had inderdaad succes. De
stadsoverheid meende door voor één keer het
knalvuurwerk toe te staan, voorgoed van deze
plaag verlost te zijn. Helaas, na het fantastische
feest van 1773 hadden de mensen de smaak pas
goed te pakkenDrie jaar later was het zo erg, dat er
al in september werd begonnen met knallen,
waardoor heel wat mensen de straat, vooral de
omgeving van hetWaagplein, niet meer op durfden.
Op 3 oktober 1776 bereikte dit een hoogtepunt.
Toen vloog er 'een allereiselijkste voetzoeker of
moordaanslag' door het schuifraam van de onderste
verdieping van het huis van president-schepen Van
Westhoven. De gordijnen vlogen in brand.Twee
dagen later was het raak bij de Waag. De
stadswachten werden met voetzoekers bestookt.
Natuurlijk trad het stadsbestuur toen op. Enkele
lieden werden opgepakt en op water en brood
gezet. Ook werd er een algeheel vuurwerkverbod
afgekondigd.
Wat nu te doen met die geweldige hoeveelheden
vuurwerk die de mensen al in huis hadden?
Besloten werd dit in een konvooi van vier
vrachtwagens, volgeladen met vuurwerk en
pektonnen, buiten de poorten van de stad te
brengen om het daar te ontsteken. Een ooggetuige
verklaarde: 'Nooit is er iets dergelijks van
zoodanige vuurwerken vertoond! Nooit zijn er op
één plaats te gelijk zo veel zwervers aan gestooken
en geworpen! De lugt scheen van rook en vuur aan
een te hangen en de aarde op duizend plaatsen te
gelijk vuur te braaken'.
Hierna bleef het een aantal jaren rustig. In 1799
vond er nog één maal een uitgebreide ontzetviering
plaats. De Engelsen, die de stad bezet hadden
gehouden na hun landing bij Callantsoog, waren
toen vertrokken om weer plaats te maken voor de
Fransen. Deze 'bevrijding' werd uitbundig gevierd
met kerkdiensten, klokkenspel, vlagvertoon en
's avonds het verlichten van de vrijheidsboom.
Linksboven: Het afschieten
van vuurwerk was in
Alkmaar reeds in de 17de
eeuw een bijzonder geliefd
vermaak. Het verhaal wil
zelfs dat de voetzoekers van
Alkmaarse oorsprong zijn.
Het was vuurwerk dat zich
al kronkelend rond de
voeten van omstanders een
weg zocht. Ieder jaar
dreigde het knallen uit de
hand te lopen. Het
stadsbestuur vaardigde
daarom in 1695 een verbod
uit op het afschieten van
klappers, voetzoekers,
moordslagers, granaten en
andere feestelijkheden
Rechtsboven: Dansen rond
de vrijheidsboom in 1795
was voor velen een feest.
Anderen vierden echter feest
toen vier jaar later Engelse
troepen onze stad
binnentrokken en de
vrijheidsboom omhakten,
zoals op deze prent is te zien.
Midden: Op 8 oktober 1773
werd een enorm vuurwerk
afgeschoten. Op deze
tekening zien we het toestel,
zoals het werd genoemd,
voordat de brand erin ging.
Nadat aan het verbod op het
afschieten van vuurwerk
gedurende vele jaren streng
de hand was gehouden, was
het in 1773 voor het eerst
weer toegestaan vuurwerk
aan testeken. De
Alkmaarders maakten er
meteen een groot feest van.
Het knallen werd echter zo
buitensporig dat drie jaar
later alweer een algeheel
knalverbod werd
afgekondigd.
