Verbetering gezondheidssituatie
Linksboven: In 1881 werd
door het stadsbestuur het
zogenaamde tonnenstelsel
ingevoerdwaardoor een
belangrijke verbetering
optrad in de afvoer van
menselijke afvalstoffen. Het
hygiënisch probleem dat
deze verwerking opleverde,
werd langzamerhand ten
volle erkend. De
volksgezondheid was met
het stelsel, in de strijd tegen
de besmettelijke ziekten,
uiterst gebaat.
Rechtsboven: De tonnen
werden door de mannen van
de gemeentelijke
reinigingsdienst met
handkarren aan de huizen
opgehaald en met de
'tonnenschuit' verder
afgevoerd. De schuit ligt in
de Kaarsemakersgracht. Op
de achtergrond staat de
Waag; rechts de achterzijde
van de pakhuizen aan de
Pieterstraat. De foto is van
omstreeks 1910. De
gaslantaarn naast de
tonnenkar wijst er ook al op
dat Alkmaar definitief in de
vaart der volkeren was
opgestuwd.
Midden: Het tonnenstelsel
heeft het lang uitgehouden.
Nog in de jaren vijftig waren
de mannen bekende
verschijningen in het
stadsbeeld. Hier zijn ze in
1954 aan het werk in de
Ramen, gezien vanaf de
Lombardsteeg. Het was niet
het meest frisse werk dat een
arbeider in gemeentedienst
kon hebben.
een grotere afzet van dit produkt wenste. Cornelis,
die als bijnaam de theedokter kreeg, was zelf in
staat tweehonderd kopjes op een dag te drinken! Na
verloop van tijd had hij genoeg van alle opschudding
rondom zijn persoon en vestigde hij zich in
Hamburg. Daar trok Bontekoe veel aandacht en
zijn werk viel zo in de smaak dat hij lijfarts werd van
de keurvorst van Brandenburg. Aan de schitterende
carrière van deze eigenzinnige en briljante man
kwam plotsklaps een einde. In 1685 viel hij van de
trap en overleed.
Vanaf de tweede helft van de vorige eeuw traden er
op het gebied van de gezondheid en de ziekenzorg
verbeteringen op. Daarvoor zijn verschillende
oorzaken aan te voeren. De medische wetenschap
maakte grote vorderingen. De ontdekking van
bacteriën leidde tot succesvolle bestrijding van
verschillende ziekten. In toenemende mate werd
het belang van hygiëne voor de gezondheid
ingezien. Dit resulteerde in belangrijke
veranderingen. Langzaamaan verbeterde ook de
voedselsituatie onder de armen.
Ziektekostenverzekeringen maakten
geneeskundige verzorging voor grotere groepen
bereikbaar. Van belang was tevens, dat de opleiding
voor vroedvrouwen, apothekers en heelmeesters
aan inhoud won.
Vóór de invoering van het tonnenstelsel - het van
gemeentewege ophalen van menselijke afvalstoffen
in speciale tonnen - was het met de hygiëne op dit
gebied droevig gesteld. Tal van mensen dumpten
emmers met uitwerpselen eenvoudig in de gracht.
Als dat niet het geval was, zorgden particulieren
voor het ophalen hiervan. Een verslag uit 1875 zegt
hierover: "De wijze waarop de privaatstoffen
worden bijeenverzameld, is bepaald ellendig. De
wagens, waarmee de stoffen worden opgehaald,
45