Verbetering gezondheidssituatie Linksboven: In 1881 werd door het stadsbestuur het zogenaamde tonnenstelsel ingevoerdwaardoor een belangrijke verbetering optrad in de afvoer van menselijke afvalstoffen. Het hygiënisch probleem dat deze verwerking opleverde, werd langzamerhand ten volle erkend. De volksgezondheid was met het stelsel, in de strijd tegen de besmettelijke ziekten, uiterst gebaat. Rechtsboven: De tonnen werden door de mannen van de gemeentelijke reinigingsdienst met handkarren aan de huizen opgehaald en met de 'tonnenschuit' verder afgevoerd. De schuit ligt in de Kaarsemakersgracht. Op de achtergrond staat de Waag; rechts de achterzijde van de pakhuizen aan de Pieterstraat. De foto is van omstreeks 1910. De gaslantaarn naast de tonnenkar wijst er ook al op dat Alkmaar definitief in de vaart der volkeren was opgestuwd. Midden: Het tonnenstelsel heeft het lang uitgehouden. Nog in de jaren vijftig waren de mannen bekende verschijningen in het stadsbeeld. Hier zijn ze in 1954 aan het werk in de Ramen, gezien vanaf de Lombardsteeg. Het was niet het meest frisse werk dat een arbeider in gemeentedienst kon hebben. een grotere afzet van dit produkt wenste. Cornelis, die als bijnaam de theedokter kreeg, was zelf in staat tweehonderd kopjes op een dag te drinken! Na verloop van tijd had hij genoeg van alle opschudding rondom zijn persoon en vestigde hij zich in Hamburg. Daar trok Bontekoe veel aandacht en zijn werk viel zo in de smaak dat hij lijfarts werd van de keurvorst van Brandenburg. Aan de schitterende carrière van deze eigenzinnige en briljante man kwam plotsklaps een einde. In 1685 viel hij van de trap en overleed. Vanaf de tweede helft van de vorige eeuw traden er op het gebied van de gezondheid en de ziekenzorg verbeteringen op. Daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te voeren. De medische wetenschap maakte grote vorderingen. De ontdekking van bacteriën leidde tot succesvolle bestrijding van verschillende ziekten. In toenemende mate werd het belang van hygiëne voor de gezondheid ingezien. Dit resulteerde in belangrijke veranderingen. Langzaamaan verbeterde ook de voedselsituatie onder de armen. Ziektekostenverzekeringen maakten geneeskundige verzorging voor grotere groepen bereikbaar. Van belang was tevens, dat de opleiding voor vroedvrouwen, apothekers en heelmeesters aan inhoud won. Vóór de invoering van het tonnenstelsel - het van gemeentewege ophalen van menselijke afvalstoffen in speciale tonnen - was het met de hygiëne op dit gebied droevig gesteld. Tal van mensen dumpten emmers met uitwerpselen eenvoudig in de gracht. Als dat niet het geval was, zorgden particulieren voor het ophalen hiervan. Een verslag uit 1875 zegt hierover: "De wijze waarop de privaatstoffen worden bijeenverzameld, is bepaald ellendig. De wagens, waarmee de stoffen worden opgehaald, 45

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1987 | | pagina 17