K E U R E K a a s- BOOTER-MARKT, De Hceren SchoutBurgcmeefteren cn Raakende de bepaaling van den Tyd tot het houden van de des Zaturdags voormiddags. Scheepenen der Stad A L K M A A Rdoor de W'aagmeeftercn dcrzel- ve Stad vertoond zynde het verlangenzoo van de Huislieden, die des Sacur- dags alhier met Kaas cn Booter ter Markt komenals van de Kaasdragers en Boterwerkersdat een tyd tot het eindigen van dezelve Kaas- en Booter-Markt mogte bepaald worden, hebben niet advys van de Ilceren van de Vrocdfchap, na deliberatie, goetgevonden cn verftaan, te Keuren en Ordonneeren, gcK k Gekcurt en Geordonnccrt word by deezen Dat de Kaas- en Booter-Markt, welke alhier des Zaturdags voormiddags in de W aag gehouden word, zal beginnen met het openen van de Waag, en voor taan moeten eindigen des middags met de klok van twaalf uuren prsee.Ié. Stedelied, dat in de vorige eeuw (1860) werd gedicht ter gelegenheid van de herdenking van Alkmaars Beleg en Ontzet. De Alkmaarder van 1573 zou zo'n lied nooit hebben gemaakt, want voor hem sprak het nogal vanzelf dat uiteraard iederéén van Alkmaar had gehoord. De aanleiding is bekend. De bevolking der Nederlanden kwam in verzet tegen de in Spanje zetelende koning Filips II, die zijn vader Karei V ook in de Nederlanden als landsheer was opgevolgd. Deze Filips was weinig geliefd, omdat hij hoge belastingen hief, de privileges buiten werking stelde en de aanhangers van de nieuwe leer vervolgde. In 1568 brak de opstand uit, de Tachtigjarige Oorlog was begonnen. Filips stuurde een leger onder de hertog van Alva, die de ene stad na de andere veroverde en schrikbarend huishield. Ook Haarlem moest zich op 13 juli 1573 na een lange uithongering overgeven. En drie dagen later trokken de Spanjaarden onder Alva's zoon Don Frederick naar Alkmaar. Er waren burgers die naar andere steden vluchtten, maar ook degenen die achterbleven zal de schrik om het hart zijn geslagen. In het verre verleden herhaaldelijk geplunderd door de Westfriezen en later steeds de verkeerde zijde kiezend, had Alkmaar getoond geen gelukkige hand van oorlogvoeren te hebben. Waarom zou het dan nu beter aflopen, vooral nu gebleken was dat geen stad het tegen de Spanjaarden kon opnemen? Degenen die bereid waren het gevecht aan te gaan en zich welbewust lieten insluiten, kan dan ook een fikse dosis moed niet worden ontzegd. Er keken heel wat hoofden boven Alkmaars wallen uit, waarop door de Inquisitie, ook wel Bloedraad genoemd, een forse prijs was gezet. Als de vijand erin zou slagen de stad te veroveren, zouden zij als eersten een kopje kleiner worden gemaakt. Maar ook de in de stad aanwezige watergeuzen en niet te vergeten de burgerij wachtte moord, roof en brandschatting, Linksboven: De kaasmarkt speelde een grote rol in het stedelijk leven en op de kaas- en andere markten was het een drukte van belang. Om het een en ander in goede banen te leiden was de stedelijke overheid gedwongen allerlei bepalingen, zogenaamde keuren, uitte vaardigen, die het marktgebeuren moesten regelen. Rechtsboven: Op deze prachtige gravure van Romein de Hooghe ontrolt zich een drukke marktdag omstreeks 1675. Nog tot aan 1886 stonden ter rechterzijde van het Waaggebouw woonhuizen. Pas toen die allemaal waren gesloopt, kreeg het Waagplein zijn huidige omvang. Midden: De boeren moesten vroeger hun kazen en boter laten wegen om te weten hoeveel ponden zij ter markt brachten. In 1679 werd een record gevestigd, want toen werd op één dag maar liefst 500.000 pond kaas gewogen! Momenteel mogen toeristen zich tegen betaling van een gulden laten wegen op de weegschaal van het Waaggebouw. Toen deze foto werd genomen, omstreeks 1920, zou zoiets ondenkbaar zijn geweest: de kaasmarkt was een ernstig gebeuren, waarin toeristische malligheden waren uitgesloten. -STADT.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1987 | | pagina 16