Strijd tegen het water 1 <MM> Linksboven: Alkmaar omstreeks 1560 op de plattegrond van Jacob van Deventer. De Oudegracht is hier nog vestinggracht. Na 1560 werd de stad verder uitgebreid: singels werden gegraven en nieuwe vestingwerken aangelegd, die overigens bij de komst van de Spanjaarden nog niet klaar waren. Rechtsboven: Vooraanzicht van het stadhuis op een tekening uit 1725Dit gebouw dateert uit 1520 en staat naast het oude stadhuis aan de Schoutenstraat dat in 1508 grotendeels is verbrand. Dat niet iedereen met zijn lot tevreden was, blijkt uit de 'Enqueste' en de 'Informacie'twee grafelijke onderzoeken die in 1494 en 1514 werden gehouden. De aanleiding loog er niet om. De landsheer wilde een einde maken aan de vele klachten over de onrechtvaardigheid en slechte organisatie van het belastingstelsel en dus stuurde hij afgevaardigden naar de verschillende steden om een onderzoek in te stellen. Ze zijn ook in Alkmaar geweest. Het stadsbestuur verklaarde echter verschillende gegevens, zoals rekeningen en belastinglijsten, niet te kunnen leveren, want die waren zoek gemaakt door Claes Corf. En verder was het één en al misère in de stad. Het aantal huizen was met een derde verminderd, de neringen waren verkommerd of lagen stil en van de honderd schepen van weleer waren er nog maar veertig over. Kortom, één en al ellende. Uit de archiefstukken blijkt echter dat de verschillende accijnzen sterk waren gestegen, zodat er dus meer wijn en bier werd gedronken, meer brood gegeten en meer laken gekocht. Ook blijkt dat tussen 1492 en 1519 het aantal huizen van 1029 tot 1477 toenam, dus met 448. Het aantal inwoners zal toen zo'n 5500 a 6000 hebben bedragen. Het vermoeden rijst dan ook dat het stadsbestuur de toestand zo droef mogelijk heeft afgeschilderd en daarbij slimmigheden niet uit de weg ging. Zo waren de huizen van de aanhangers van de landsheer, die niet meebetaalden aan het bij wijze van straf opgelegde haardstedegeld, buiten de boeken gehouden, waardoor het getal huizen aanmerkelijk lager leek. Belastingfraude is dus geen modern verschijnsel. Intussen was het met de waterhuishouding bijster slecht gesteld. Doordat Noord-Holland door stroomgaten bij Edam, Schardam en het IJ in open 11

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1987 | | pagina 11