Na een hevige storm in 1248 werd besloten de dijk
die het achterliggende gebied beschermde tegen het
water uit de Zijpe te vernieuwen en in 1250 legde
men de Scgaherdam aan. De serie wielen duidt erop
dat deze dijk diverse malen bezweek voor de zee en
weer hersteld werd.
De Scagherdam deed als zeewering dienst tot de
inpoldering van de Burghorn in 1461, een initiatief
van Willem van Beieren, heer van Schagen. Het inge
polderde gebied wordt beschreven als 'een hoek slijcks'
tussen Sint Maarten en de Burghorn.
Als je links de dijk afgaat, duik je het fraaie dorpValkkoog
in. Het geeft een goed beeld van een redelijk onge
schonden terpdorp met enkele mooie boerderijen, een
voormalige school en pastorie en een oude kerk.
In de 14e en 15e eeuw heette de buurtschap respec
tievelijk Valkencoegh en Valkenkoegh. Het woord
'koog' duidt op aan water gelegen land. Verondersteld
wordt dat de terpen van Valkkoog ooit in het nog niet
bedamde of bedijkte land lagen. Een 'valk'
is een betaalmiddel voor de pacht óf het
duidt op de voornaam Falke ofValke.
Na Valkkoog lijkt de dijk wel te rijzen.
Hoge schuine kanten met een 'klucht' en
beneden de dijksloot. De laatste stolp die
dicht tegen de rechterflank van de dijk (de
Burghornerkant dus) aanschurkt, heet De
Kogge. Dit is een zeer oude boerderij,
vermoedelijk daterend uit de eerste helft
van de 17e eeuw. In 1938 werd deze stolp
gekocht door Jacob Bruin Jbz. voor zijn
zoon Jacob. In de jaren zeventig verloor
het pand zijn agrarische bestemming.
Vader Bruin was ook eigenaar van de grote
boerderij aan de linkerkant van de
Valkkogerdijk, onder de rook van Sint
Maarten. Daar verhuisde zoon Jacob Bruin
in 1945 naar toe en in die stolp boert nu al de zesde
generatie Bruin.
We naderen Sint Maarten. Nog altijd voelt dat een
beetje als 'mijn' dorp. De driehoek is al lang verdwe
nen, maar de dijk kronkelt verder met huizen aan
weerskanten, langs het voormalige café en de terp
waar de oude kerk (de Peperbus) stond.
Daarna gaat hij pal naar links, richting Dijkstal. Hoog
en recht, oud en nieuw land scheidend, al zoveel
eeuwen lang.
Bronnen:
Numan, K.C. De Schagerdam en de Abdij van Egmond,
2015, uitgave van de Vrienden van de Hondsbossche,
Kring voor Noord-Hollandse waterstaatsgeschiedenis.
De Wit, J. Boerenleven in de regio Schagen, 2012,
Uitgeverij Pirola.
Foto's:particulier bezit
Zicht op Haringcarspel
De kerk van Valkkoog met op de voorgrond de wiel.
Zicht op de dijk, links het dak van de oude boerderij De Kogge.
mei 2017
