Tussen Tolkerdijk en Sint Maarten
De dijk tussen de driehoek bij de Tolkerdijk en de driesprong bij Sint Maarten is
voor mij een weg vol herinneringen. In de eerste plaats vormt het een pad naar
een andere wereld: naar Schagen, naar het station en nog verder weg.
In de tweede plaats is die dijk een verbinding tussen het huis waar ik opgroeide
(postkantoor Lutjeweg, Sint Maarten) en het geboortehuis van mijn man Wim Broekhuizen (boer
derij Valkkogerdijk 25).
Maar bovenal is dit kronkelende lint tussen Valkkoog
en Sint Maarten een prachtige en zeer oude inlaagdijk,
een guirlande vol geschiedenis. De Scagherdam is zijn
oorspronkelijke naam, zo valt te lezen op een kaart uit
1288. Op een andere kaart uit circa 1730 wordt hij
'Den Ouden Vriessen Zee Dykc' genoemd.
Laten we onze korte rit beginnen op de hoek
Tolkerdijk-Valkkogerdijk. De boerderij die hier pal
naast de weg stond en waar mijn schoonouders woon
den, dateerde uit 1906. Bijzonder is dat de grensschei
ding tussen het grondgebied van Schagen en Sint
Maarten lange tijd midden door de woning liep. Bij de
telling van de huizen in de Heerlijkheid Schagen in
1740 wordt vermeld dat er 441 XA. huizen zijn. Het
'halve' huis is dat aan het Valkkoger Verlaat. Bij het
pand bevond zich destijds namelijk een sluis of verlaat.
Ofschoon een deel van de woonkamer en de koegang
in Sint Maarten stonden, werden de bewoners tot de
inwoners van Schagen gerekend. Pas halverwege de
jaren zestig van de vorige eeuw werd de grens iets naar
het oosten opgeschoven en kwam de boerderij in de
gemeente Sint Maarten te staan.
Het sluisje was toen al lang verdwenen. Wel ontdekte
men bij grondboringen ten behoeve van de bouw van
een nieuw boetje, achter tegen de koolschuur aan,
houten overblijfselen van het sluisje. De boerderij werd
in 2000 verkocht, gesloopt en vervangen door een
nieuwe stolp van het Westfriese type.
We vervolgen onze tocht langs de fraaie wielen, res
tanten van dijkdoorbraken. Rechts het vlakke land van
de 'nieuwe' polder Burghorn. Kwelderlandschap was
het hier ooit met geulen en schorren waar de zee vrij
spel had.
Het is moeilijk voor te stellen hoe mensen hier ooit
leefden en werkten, strijdend tegen water en wind.
Zicht op Haringcarspel
Door Ina Broekhuizen-Slot
Achteraanzicht van de boerderij op de hoek Tolkerdijk-Valkkogerdijk.
het vroegere sluisje aangetroffen. Op de foto v.l.n.r.: Chris jr
Onder het achterste schuurtje werden bij de bouw houten restanten van
r en Wim Broekhuizen en hun vader Chris Broekhuizen sr.
mei
2017
