Maarten
Kaart van Jan Dircksz. Zoutman 1665.
De gemeente kocht de Heerlijkheid St.
Maarten
Op 6 februari 1741 zijn de dorpen St. Maarten,
Valkkoog en Eenigenburg gekocht door het
gemeentebestuur van St. Maarten voor f 6.000,-
Hierbij was inbegrepen de burgerlijke- en
juridische rechten. De verkoop door de Staten
van Holland en West-Friesland was nodig voor
versterking van de Gemeende Landsmiddelen
en de kostbare administratie.
Het wapen
Het wapen van het oude
St. Maarten uit 1816 is van
lazuur (blauw) beladen met
een St. Maartensbeeld van
goud. De wapenbeschrij
ving vermeldt dat St.
Maarten te paard is
gezeten, het hoofd
omgeven met een
stralenkrans en gevolgd
wordt door een bedelaar aan wie hij een ring
geeft. Het wapen komt ook terug in het nieuwe
wapen van de gemeente Harenkarspel.
Een meelmolen stond aan het zuideinde van St.
Maarten bij de twee wielen en was van voor
1680, maar in 1799 verbrand en niet meer
opgebouwd.
Handvesten St. Maarten-Schut uit 1519
Dit Schut dat opgedragen was aan de
patroonheilige St. Maarten, ingesteld door de
schepenen en burgers van St.
Maarten en opgedragen aan
de Schut broeders en zusters
van het St. Maarten-Schut en
Nieuwland. Dit hield in dat
men op een hoge stellage
schoot waarin zich een houten
papegaai bevond. Dit moet
men zien als een lokaal
gebeuren, iets wat heden
daags nog steeds aanwezig is
in het zuiden van het land. Er
was ook een gildehuis of
schuttershuis waarbij werd
gegeten en gedronken. In
principe hadden alle steden
een schutterij. Zowel bij
aanvallen in den vreemde als
voor het bewaren van orde en
rust in de stad waren
schutters nuttig.
De bakermat der schutterijen in de Nederlanden
is Vlaanderen, waar ze sinds 1280 aanweziq
zijn.
Niet lang daarna ontstonden ook in Holland de
eerste schuttersgilden. Dordrecht was de eerste
stad waarvan bekend is dat in 1326 tijdens een
feest op een 'papegay' geschoten werd. De
minimumleeftijd vooreen schutter was 18 jaar.
Het hanteren van de bogen vereiste training en
daarom kwamen de schutters regelmatig bijeen
onder leiding van een gildemeester. Waarom er
in St. Maarten een schuttersgilde ontstond is
niet bekend, in de omgeving van Harenkarspel
zijn verder geen schuttersgilden aangetroffen
(zie verder dorpskeur Warmenhuizen).
Er waren 32 keuren en artikelen aan het St.
Maarten-Schut van 1519 verbonden, het zijn er
echter teveel om op te noemen, zodoende een
uittreksel hier van.
1 - toegevoegd een Deken en twee raadsleden
'elx met haer wijven ofte vrijsters' die het Schut
zullen 'jagen' (schieten) zonder tegenspreken
van de broeders en zusters op een boete van
een half pond bijenwas (of kaarsen) en dat te
brengen binnen 14 dagen voor het beeld van St.
Maarten (in de katholieke kerk van pastoor
Nicolaes Buyser).
2 - als de Deken met 'den roede aen den want
slaet' moet iedereen stil zijn op een boete van 2
stuivers.
3 - elk jaar is er een Hoffeest bij de katholieke
kerk en wel op maandag na Pinksteren.
y'rkfii ZeeJyck
SINT-MAARTEN
-10-
