TWIJFEL OVER "HARENKARSPEL ORGEL"
Amsterdam/Tuitjenhom - Degene die eens een bezoekje aan het Rijksmuseum in Amsterdam
heeft gebracht, en de twee kerkorgels in de aankomsthal goed heeft bekeken, zal hebben
opgemerkt dat een van deze instrumenten afkomstig is uit Harenkarspel of zoals het vroeger
heette: Haringcarspel. Hoe is dit eeuwenoude instrument in een van de mooiste en bekendste
musea van Nederland terechtgekomen? In 1888 verkocht ene heer Schouten het orgel aan het
Rijksmuseum voor 2500, meldt het archief in Amsterdam. Verdere informatie over de aankoop
moeten de notulenboeken van het museum geïnteresseerden schuldig blijven.
Schouten, een antiekhandelaar uit Delft, zou het instrument op een Kunstindustrie Tentoonstelling
in Den Haag aan het ministerie van Binnenlandse Zaken voor ƒ2500 hebben verkocht. Het
ministerie was een van de belangrijkste inkopers voor het Rijksmuseum. In Tuitjenhorn en
omstreken doen er nog allerlei andere verhalen de ronde. Feit is wel dat de resten van de in 1923
gesloopte Heilige Christina in Haringcarspel, tegenwoordig Kerkebuurt, door de jaren heen over de
regio en daarbuiten zijn verspreid.
Volgens D. Veldboer van de Historische Vereniging Harenkarspel is het nog niet helemaal zeker of
het fraaie meubelstuk wel echt afkomstig is uit de heilige Christina. De Tuitjenhomer verzamelde
de laatste maanden alle informatie over het orgel, maar moet concluderen dat de meningen over
de herkomst van het instrument verdeeld zijn. "Rietkerk, administrateur van de hervormde
gemeente in Dirkshorn, die al jarenlang naar informatie speurt, komt tot de conclusie dat het orgel
wel haast van elders moet komen. Allereerst zijn er wapens in de orgelkast gegraveerd die niet uit
onze regio afkomstig zijn en daarnaast zou uit de rekeningen zijn gebleken dat het instrument niet
in de kerk paste. Het was daarvoor te hoog", aldus Veldboer over de serieuze twijfel of het orgel
daadwerkelijk in Kerkebuurt heeft gehangen.
Er doen ook minder serieuze theorieën en verhalen de ronde. Een van de mooiste, maar volgens
Veldboer niet al te geloofwaardig, is dat de heer Schouten het orgel achter een boerderij in
Kerkebuurt vond en het van een boer voor 25 kocht. "Het lijkt me iets te sterk, want in de vorige
eeuw was het een hele klus om van hier naar Delft te reizen. Kun je nagaan, hoe zo'n reis verloopt
met een knaap van een orgel als bagage. Het lijkt mij ondoenlijk", meent de hobby-historicus.
Het is voorts onduidelijk wie de bouwer van het orgel is. Wel staat vast dat het instrument stamt uit
het begin van de zestiende eeuw. In de archieven van het Rijksmuseum wordt het vermoeden
beschreven dat de bekende orgelbouwer Jan van Covelen, voor de bouw van het instrument
verantwoordelijk is. Dit omdat het orgel veel overeenkomsten vertoont met dat van de Laurenskerk
in Alkmaar, die ook van de hand van de Amsterdamse orgelbouwer is.
Krantenartikel uit 1992 - de Redactie
VAN DE SECRETARIS
Website
Van de provincie hebben we het aanbod gehad om een website in te richten, waar we dankbaar
gebruik van willen maken. Voor de niet computeraars onder ons, met behulp van een computer en
het Internet is het dan mogelijk dat u informatie van onze vereniging opvraagt.
Het is zeker niet de bedoeling dat dit op termijn onze Nieuwsbrief en Zicht op Haringcarspel gaat
vervangen, het geldt zuiver als aanvullende informatie. Met name Zicht op Haringcarspel blijft ons
visitekaartje. Enige onderwerpen die u nu al op de website zult aantreffen zijn de agenda met
activiteiten en de bestuurssamenstelling.
Daarnaast bestaan er plannen om bepaalde documenten van ons archief te digitaliseren. Dit is niet
alleen om het kunnen publiceren via het Internet, maar ook om ons archief veilig te stellen. Een
bijkomend voordeel is dat op deze wijze gemakkelijk delen van archief ontsloten kunnen worden.
Binnenkort gaan we experimenteren met bepaalde beeldcollecties. Indien deze experimenten
positief uitvallen zal dit zeker een vervolg krijgen.
De website van onze vereniging is te bereiken via: http://www.geschiedenisbank-nh.nl
4
