Missieve van Jan Harge aan Gecomm. Raden over zijn inspectie van de toestand te Petten, op 18/19 juni 1757. De kosten tot herstel berekent hij op f 7250,— Lijst van huizen door overmolling naar binnen af te breken, Taxatie door Jan Harge, zoals in quohier verpondingen is aangetekend. Dirk Sergeant f 110,- Aarjen Boes 120,-- Aarjen Kuyt 100,- Wed. Jan Bakker, oude bakkerij 50,- Wed. PieterTwisk 25,-- Wed. Klaas Kuyten 120,- Krijn Ijfsen 110,— Gerrit Jansz. Nol 200,- Schuur en winkel v. J. Mooyman 350,- Dirk Oud 80,- Pieter Mos 70,- Kinderen Broers Lijs 90,- Kinderen Dirk de Vries 90,-- Huys v. Weesmeesteren 100,- Jan Reyersz 100,- Dirk Meeuwer 50,-- Johannes Kaars 120,- Nan Duyn 350,- Gerrit Swaan 150,-- Erven M aartje Vreriks 100,— Aarjen Pieters 110,— Pieter Arisz. 110, Trijn Claas 110, Willem Booy 40, Jan Swaagh 110,— Wed. Albert Spreeuw 100,— Maartje Cornells 140,— Claas Lourisz 140,- Cornelis Boes 80,- Pakhuys Wed. Jan Bakker 40,-- Maartje Cornelis 220,— Tijs jansz. 200,— Wed. Jn. Bakker, bakkerij 550,— Aalbert Slager 75,-- Schipper Aarjen 100,- Annejoosten 150,- A. Burmannus 150,- Schuur Gerrit Krans 30,-- Smederij Wiggert Smit 250,- Totaal f 5140,— Hondsbossche Zeedijk gehecht was, doorgebroken, maar na herdijking in 1698 was bebouwing in '"s Heeren Uyterlant" (Pettemer Vlak) mogelijk. Allereerst werd de kerk verplaatst (1701). De oude kerk stond twintig meter van zee, de deuren en glazen...meest dicht, 't dack door de swaartc van t opge stoven en dagelicx stuyvende sant op 't poinct van instorten, de muren overal gescheurd en geborsten".18 Deze kerk, die ook dienst deed voor de bewoners van Nieuw Petten in de Hazepolder, is in 1846 op dezelfde plaats herbouwd, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog op last van de Duitse bezet ter afgebroken. In 1735 werden een tiental huizen in Oud Petten, die het dichtst bij de zeewering stonden en door het oprukkende zand onbewoonbaar geworden waren, in het Vlak herbouwd. Tien jaar later gingen een dertigtal huizen in een storm verloren. Het navrante is dat voor woningen die door het steeds weer "overmollen" van zand wél, maar voor woningen die door een storm verloren gingen, géén schadevergoeding door Gecommitteerde Raden gegeven werd. Wel deden Gecommitteerde Raden in noodsituaties een verzoek aan de Staten van Holland om de ordinaire en extra ordinaire verpondingen voor een aantal jaren te laten verval len (Gecomm. Raden, Acten en Missiven, serie 13, band 137, fol 73,23-02-1731Uit de notulen en bijlagen tot de resoluties van Gecommitteerde Raden (Serie 11,1759 deel II maart-mei 1750) blijkt eveneens dat ook "vrijdom van verpondingen" aan de Pettemers verleend werd - in 1745 zelfs voor elf jaar - om "haar geraseerde zeewerken te herstellen". Naar aanleiding van de rampzalige gevolgen van de storm in 1745 schrijft de Hollandse Maatschappij van Wetenschappen een prijsvraag uit naar de oorzaak van de voortdurende kustafname en naar middelen om dit tegen te gaan. Herstel en uitbreiding van een paalwerkverdediging was vanwege het desastreuse optreden van de paalworm sedert omstreeks 1680 moeilijker dan ooit. De prijswinnaar is Melchior Bolstra (1754). Zijn plan, verregaande terugtrekking tot de Hazedijk toe, is overigens niet uitgevoerd. De kustafname ging intussen "gewoon" door. Telkens weer werd na een storm de aange taste zeewering door "molwerk" in profiel gebracht, waardoor de (Zand)dijk na ieder herstel weer een stukje landinwaarts werd geschoven. Tenslotte is de "waker" terechtgekomen op de lijn van de Schoorlse Zeedijk, derhalve op een vroegere binnendijk, en vormden Hondsbossche en Pettemer Zee wering een ononderbroken geheel. In 1757 werden 39 huizen afgebroken en in 1774 nog eens 25, waaronder het schoolhuis. De "Memorie wegens subsidie bij Resolutie van 14 juli 1774 aan hetzeedorp Petten verleend" (Gecomm.Raden serie 11, ingekomen stukken, 1774 111 d.d. 27 dec. 1774) toont dat voor de amovatie (=sloop) van deze 25 huizen f5180,- is betaald. Uit een eerder ingekomen stuk gedateerd 24 februari 1774 blijkt dat herbouw in 't Vlak rustig kon plaatsvinden, want "dat de Spreeuwendijk zodanig bij den Heer van Petten wort onderhouden dat deselve niet het allerminst gevaar heeft voor den aanslag van de Noordzee." 10

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 1993 | | pagina 10