De Texelse tekeningen van tekenleraar Frederik de Graaf
De Nederlanden, juli 1921
Techniek staat voor niets. Het leuke is, dat musea dat ook ontdekten en we tegenwoordig vanuit onze stoel via een beeldscherm een
kijkje in hun collectie kunnen nemen. Dat levert soms verrassingen op. Zo bezit Teylers Museum in Haarlem 111 etsen, tekenin-
gen en aquarellen vervaardigd door Frederik de Graaf. Het grootste gedeelte daarvan, 40 stuks, heeft betrekking op de Veluwe. Op
zeventien stuks zien we beeld uit het buitenland, vooral uit Wales, de Ardennen, Brugge en Bouillon. En er zijn twintig afbeeldin-
gen van landschappen, een dorpsgezicht en boerderijen op Texel. Dat geeft - als de kunstenaar zijn onderwerp niet manipuleerde
maar redelijk natuurgetrouw weergaf, dus min ofmeer als topografisch tekenaar - dikwijls gelegenheid om de situatie van een
eeuw geleden te vergelijken met nu. Zo'n relatief groot aantal werken roept ook vragen op. Wie was die Frederik de Graaf, waarom
vervaardigde hij zoveel Texels werk en hoe kwam al datfraais in Teylers Museum terecht?
Van onderwijzer tot tekenleraar
Frederik de Graaf was geboren in 1871 als zoon van de
hoofdonderwijzer Frederik de Graaf in Ede. Hij stu-
deerde in Amsterdam aan de Gemeentelijke Kweek-
school voor Onderwijzers en Onderwijzeressen en kreeg
daar tekenlessen van zijn latere vriend Bernard Willem
Wierink. De Graaf begon zijn loopbaan in het onderwijs
aan een door zijn vader in Ede opgerichte teeken- en her-
halingsschool voor ambachtslieden in februari 1892.De Graaf
senior gaf daar rekenen, Van Zoelen bouwkunde en
Frederik de Graaf junior gaf tekenles.1 Dat was van korte
duur, want in januari 1893 werd hij benoemd tot onder
wijzer aan school no. 20 in Amsterdam.2 Hij vertrok naar
Amsterdam en verhuisde daar regelmatig van de ene
huurkamer naar de andere, soms twee maal per jaar.3
Zijn maatschappelijke betrokkenheid blijkt onder andere
uit zijn lidmaatschap van stembureaus bij verkiezingen,
bijvoorbeeld in 1897, toen hij op de Rozengracht
woonde.4 Bijscholing was ook toen geen onbekend be-
grip in het onderwijs, veel onderwijzers waren stapelaars
van akten en zo haalde De Graaf eerst zijn akte tekenen
en in 1899 zijn akte L.O. Frans.5 Blijkbaar behaalde hij
ook zijn akte M.O. tekenen, want in november 1905
volgde zijn benoeming tot tekenleraar aan de Rijks-
kweekschool te Haarlem.6
1 Algemeen Handelsblad 27 februari 1892
2 Algemeen Handelsblad 18 december 1892
3 Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten
4 De Telegraaf 4 juni 1897
5 De Standaard 23 augustus 1899
6 Algemeen Handelsblad 12 november 1905
2
Historische Vereniging Texel
Nummer i 11, juni 2014
