i
De kaping van de 'Vrouwe Maria Antonia' in 1 781
Schipper Michiel Witte en vier andere Texelaars in En-
gelse gevangenschap
Eind december 1780 zeilde schipper Michiel Witte met
het volgeladen schip de 'Vrouwe Maria Antonia' vanuit
de Middellandse Zee richting de Republiek. Op dat
moment was de Republiek in oorlog gekomen met de
Engelsen. Een van de maatregelen van de Engelsen was
het opbrengen van Nederlandse schepen. En dat over-
kwam schipper Michiel Witte. Op 25 januari werden
schip, bemanning en lading bij Lissabon in beslag ge-
nomen door een 'privateer' [kaper]
Amsterdamsche Courant - 13 februari 1 78.
Gegevens uit diverse bronnen, zoals de monsterrollen,
zeebrieven, kranten en vooral het dossier over het schip
dat gevonden is in de National Archives in Kew (High
Court of Admiralty), geven een goed inzicht hoe deze
reis van 'de Vrouwe Maria Antonia' is verlopen.1 Voor-
dat ik daar verder op in zal gaan, volgen eerst diverse
gegevens over schipper Michiel Witte en nadere infor-
matie over de 4e Engelse oorlog, de kaapvaart en de
Hight Court of Admiralty.
Michiel Fransz Witte (1732 - 1786)
Michiel Witte, ook wel Maghiel Witte of Michiel de Wit
genoemd, is mijn voorvader (ik ga dan 7 generaties te-
rug, hij is mijn oudovergrootvader).
Michiel Witte is rond 1732 geboren. Op 14 februari
1732 werd hij in Den Hoorn gedoopt als oudste zoon
van Frans Fransz Witte (ook wel Watte genoemd) en
Pietertje Sieuwerts Kuijper.2
Van zijn vader is alleen bekend dat hij rond 1700 gebo
ren is en niet van Texel afkomstig was. Vader Frans was
grootschipper [koopvaardijschipper], Hij voer onder
meer van Amsterdam naar Berbice, nu Brits Guyana,
toen een Nederlandse kolonie die in de 17e eeuw ge-
sticht werd door de Zeeuwen.3 Daarnaast maakte hij
reizen naar de Middellandse Zee, de zogenaamde
Straatvaart. Frans was onder meer schipper op de 'Don
Pedro' en de 'Boomhouder Galeij'.4 Op 25 december
1752 leed hij met de 'Boomhouder Galeij' schipbreuk
voor de kust van Voorland [South Foreland]Twaalf
man overleefden de schipbreuk, Frans behoorde hier
niet bij.5
Frans en Pietertje hadden samen twee zonen Michiel en
Jan. De oudste zoon Michiel trouwde op 4 mei 1757 op
25 jarige leeftijd met Antje Dijt. Hij werd net als zijn
vader grootschipper. Jan (1735-1803) trouwde op 5 ja
nuari 1763 met Grietje Zijm. Jan liet in dat jaar een
boerderij bouwen op de Diek 21 in Den Hoorn. Hij
was boer en buurtheer van de Diek. Jan komt in dit
verhaal verder niet voor.
ati
Testament 1 768.
Michiel en Antje woonden op de boerderij De Westen
[Driehuizen 15], Deze boerderij hadden ze overgeno-
men van de ouders van Antje (Dirk Rijersz Dijt en Cor-
nelisje Cornelis).
Zij kregen zeven kinderen waarvan er maar twee de
volwassen leeftijd bereikten:
Frans 1758-21 dagen oud geworden
Petronella 1759 - 1762-2 xk jaar oud geworden
Cornelisje 1761 - 1768 - bijna 7 jaar geworden
Frans 1769 - 1772 - drie jaar geworden
Pietertje 1772 - 6 maanden oud geworden
Cornelis 1773 - 1815 - trouwde met Antje Graaf
[mijn voorvader]
Frans 1774 - 1842 - trouwde drie keer: met Mar-
tje Dijt, Martje Dekker en met Neeltje Rate-
laar
In 1772 kocht Michiel het huis Warmoesstraat 8 in
Den Burg voor 990,-. Het is echter niet bekend of ze
daar ook hebben gewoond. Zijn vrouw en kinderen
verkochten het na zijn overlijden voor 2050,-.
Vanaf 1764 komt Michiel Witte als schipper/kapitein
voor in krantenartikelen en scheepsregisters. Toen voer
hij al op de driemasthoeker de 'Vrouwe Maria Antonia'.
12
Historische Vereniging Texel
Nummer 106, maart 2013
VCnJn [UK iv*»"
Oorlo;,fClU[> ZUIp'BEVEbANO biagten.
Id Plymouth zyn volgens de jotjjtfK-' Engclfcbc BrRvcn .epge-
bragt kcc Scliip Jc M,-um AntonmCaptejn M chiel Witte van
Livorno heiwaatiis, en 't/ltfcndeiiei Sctiip de Keizer Jofephus
van Curac.au; op ils Rlie.ie van Portland Ik: Sonip le Ms-is,
t-v«Vwuuuvr ii*ttiCQUCVau <l.<ti;u»
1 In verschillende bronnen wordt de scheepsnaam anders
genoemd:'De Vrouwe Maria Anthonia', of 'De Vrouw Maria
Anthonia' of 'Marie en Antonia'. In dit verhaal wordt 'Vrouwe
Maria Antonia' gebruikt als standaard naam.
2 Rijksarchief Noord-Holland.
3 Door middel van Y-DNA onderzoek (genografie) probeer ik een
verwantschap vast te stellen tussen de Wittes van Texel en de
Wittes van Zeeland. Een exacte 12 marker match is gevonden
tussen iemand uit Brits Guyana en mijzelf. Hiermee is het ver-
moeden bij mij ontstaan dat Frans Franszn Watte ook 'buitenech-
telijke' kinderen had. Meer over (mijn) Y-DNA is te vinden op
http:// wikipedia.org/wiki/Haplogroup_G2a3b 1_%28Y-DNA%29
4 Register van Levantse Handel - tot de 19e eeuw huisde in het
toenmalige stadhuis op de Dam de Directie van de Levantse
Handel, een klein neefje van de VOC, dat vanaf 1625 twee
eeuwen lang de belangrijke handel met het Ottomaanse Rijk in
goede banen leidde.
5 Van een notitie in het Scheepvaartmuseum te Amsterdam
