had niemand er iets aan. Henk maakte hierover opmer
kingen tegen de Amerikanen. Die werden daar kwaad
over. Boer Zwik haalde Henk toen weg, anders was het
misschien wel slecht met hem afgelopen. Op een dag
stond Henk met het kind van Dirk Zwik aan de weg.
Een Duitse soldaat vroeg naar een fiets om mee te kun
nen vluchten. Henk zei dat hij hier niet woonde. De sol
daat ging toch op zoek in de boerderij. Na een tijdje
kwam de Duitse soldaat met een fiets terug. Hij was
woedend op Henk en schold hem uit. Henk kon dat ook
en schold terug. Vermoedelijk had de Duitser hem wel
neergeschoten als het zoontje van Zwik er niet bijge
staan had.
Henk is ongeveer zes weken bij boer Zwik gebleven. Op
een dag moest hij een koe van Dirk Zwik naar een fami
lielid, vier kilometer verderop, brengen. Henk was geen
boer, dus vroeg hij hoe je zo'n beest moest vasthouden.
Regelmatig ontsnapte die koe, vooral als er afgeworpen
propagandamateriaal van de geallieerden naar beneden
kwam of door een windvlaag de lucht in dwarrelde. Dan
moest Henk de koe weer uit een voortuintje halen, en
zovoort. Na een paar uur lopen kwam hij tenslotte op
zijn bestemming aan. Via het Rode Kruis heeft hij naar
huis geschreven waar hij zat. Samen met Zwik is hij nog
in Winschoten geweest om naar de Canadezen te kijken
die daar optraden met een muziekcorps.
Dit is een cryptische titel voor een stukje over enkele
schilderijen. Schilderijen van de hand van - of toege
schreven aan - Cornelis Bok, een Schager kunstschilder,
schrijver, dagloner, verversknecht, assistent deurwaar
der en getuige bij huwelijken en overlij densaangiften.
In de loop der jaren is veel van zijn (soms niet gesig
neerde) werk verdwenen. Maar gelukkig duikt zo nu en
dan weer wat werk van hem op. Zo'n vondst wordt in
dit verhaal uit de doeken gedaan.
Cornelis Bok
Cornelis Bok is voor Schagen en de Zijpe wat Ad Blok
van der Velden voor Texel betekent, maar dan ander
halve eeuw eerder: een kunstschilder die zijn omgeving
in aquarel en/of in olieverf vastlegde. Bok leefde van
1777 tot 1836. Hij groeide op in Enkhuizen. Schilderta
lent zat in de familie: zijn oom Jan de Goeje was schil
der van behangsels en rijtuigen bij de behangselfabriek
in Hoorn.1
Daarnaast had De Goeje blijkbaar particuliere opdracht
gevers. Zo kocht hij bij zijn werkgever gegrond schil-
Later is hij naar Groningen vertrokken waar hij een fa
milielid van Tromp (echtgenote van broer Jan Witte)
ontmoette. Vervolgens ging Henk naar Zuidbroek waar
hij bij particulieren werd opgevangen. Met een postauto
kon hij meerijden naar Amsterdam. Uiteindelijk is hij
met de trein via Amsterdam naar Den Helder gereisd.
Op de dag dat de Russen (Georgiërs) met de boot uit
Oudeschild van Texel vertrokken, 17 juni 1945, kwam
Henk weer op Texel aan.
Na de oorlog ging hij werken bij Electrohuis Martien
Bakker. Tot aan zijn pensionering was hij metselaar.
In 1965 is Henk samen met zijn vrouw Gré nog bij boer
Zwik geweest. Elf jaar geleden hebben ze Hannover be
zocht, de fabriek staat er nog steeds. Van zijn verblijf
plaats in Hameien was niets meer terug te vinden, alles
was daar plat gebombardeerd en vernieuwd.
Hendrik Gerardus (Henk) Witte, metselaar, geb. 26-9-
1923 Den Burg, zoon van Petrus Theodorus Witte en
Adriana Johanna Schoenmaker, is gehuwd met Gré van
Rooijen.
Sjaak Schraag
dersdoek, voldoende om enkele kamers mee te behan
gen en misschien bestemd voor klein, in te ramen
werk.2
Uit archiefmateriaal bleek dat Cornelis Bok in 1799 op
dook in Schagen, van waaruit hij tot in Waterland en
Egmond aquarellen vervaardigde, alle mogelijke baan
tjes aanvatte en regelmatig zonder inkomsten zat. Een
flink deel van zijn tijd in Schagen was hij cipier van de
passantengevangenis in de westelijke toren van het slot,
door hem de Hel genoemd. Hij woonde zelf met zijn ge
zin in de oostelijke toren, de Hemel. Het economisch tij
zat hem niet mee en dat verklaart in ieder geval gedeel
telijk die twaalf ambachten en dertien ongelukken.
Cornelis Bok was een veelzijdig man, zo was hij ook
schrijver van moralistische verhalen. Zijn naam is opge
nomen in het Biografisch Woordenboek der Noord- en
Zuidnederlandse Letterkunde (1978) en in het Nieuw
Nederlandsch Biografisch Woordenboek uit 1914.3
Onderzoek door de Historische Vereniging Schagen en
een oproep in Schagen en wijde omgeving leidden in
Een Texelse Cornelis Bok
1 Immerzeel, 283 - 284
Nummer 102 maart 2012
2 Bakker c.s., 5, 38
3 Bakker c.s., 7
Historische Vereniging Texel
5
