____r ï3PP^
HenkWittes gedwongen tewerkstelling in Duitsland van juli 1943 tot juni 1945
j£fÜ M
Mannen van 18 tot 35 jaar konden in de oorlogsjaren
van 1942 tot 1945 verplicht worden opgeroepen voor de
Arbeitseinsatz in het beroep waarin ze werkzaam waren.
Ze kregen van de gemeente een schriftelijke oproep
voor de keuring in Alkmaar. Je werd natuurlijk heel snel
goedgekeurd. Er was iemand die zei dat hij soms neer
viel. De keurmeester zei dat hij daar ook wel last van
had. Geen reden voor afkeuring dus. Als je een besmet
telijke ziekte onder de leden had werd je afgekeurd,
daar moesten ze niets van hebben. Na een paar maan
den ontving men een brief waarin werd vermeld wan
neer men moest opkomen.
Henk Witte werkte bij de firma M. A. J. Vonk in de
Kogerstraat, hoek Jonkerstraat in Den Burg. Deze firma
verzorgde de aanleg van elektra, ze installeerden wind
molens en verkochten rijwielen en auto's.
Henk Witte
Rond 15 juli 1943 vertrok van Texel een groep van onge
veer twintig personen om in Duitsland voor onbepaalde
tijd te werk gesteld te worden. De reis ging per trein via
Amsterdam, Deventer en Oldenzaal naar Duitsland.
Nabij Bentheim werd gegeten. Vervolgens verder via
Osnabrück en Minden naar Hannover. In Hannover
werkten Anton Graaf als kapper, Adam Keizer,
Nico Kuiper, Jaap Schraag, Dirk Witte en Simon Jan
Zijm. De laatste bij de accufabriek Varta naast bandenfa
briek Continental. Bij Varta werden accu's geproduceerd
voor duikboten.
Henk Witte werkte als automonteur bij de Auto-Union,
filiaal en werkplaats, Pot Biëlskistrasse; Johan Zijm als
lasser in een locomotieffabriek (Hanomag). Verder
werkten in Hannover uit andere transporten Wim Boom
en Anne Schotanus.
Henk moest auto's repareren in de fabriek van Auto-
Union. Dit bedrijf was in 1932 ontstaan uit een fusie
van de automerken DKW (das kleine Wunder), Audi,
Horch en Wanderer.
In de fabriek werkten ongeveer dertig personen, waar
onder Belgen, Fransen, Italianen, Nederlanders en Rus
sische krijgsgevangenen. Deze krijgsgevangenen werden
slecht behandeld. De barakken stonden op het terrein
van de fabriek. In de slaapzalen werd geslapen op sta
pelbedden met strozakken erin. Er werd gewerkt van
6 tot 6 uur, totaal 12 uur per dag waarbij onder de mid
dag wel een pauze was. Als gevolg van bomschade werd
er in later tijd minder gewerkt.
Er werd een redelijk loon betaald. Werkkleding werd
niet verstrekt, daar moest men zelf voor zorgen. Nieuwe
schoenen waren moeilijk te krijgen. De voedselvoorzie
ning was als volgt geregeld: de Duitsers in het Lager
kregen bonnen, buitenlanders ook. In de middagpauze
werd voor soep gezorgd door de fabriek. Men moest zelf
brood kopen voor het morgen- en avondontbijt.
De Lager-verpleegden hadden geen inkomsten, zij wer
den door de fabriek gevoed. Na werktijd, zaterdagmid
dag en zondag was men vrij. Soms had men brandwacht
in het weekend. Uitgaan was er gewoon niet bij, vakan
tie evenmin. Zelfs een verzoek om met verlof naar huis
te gaan om een begrafenis bij te wonen, werd afgewe
zen. Mocht er al eens iemand om dringende redenen
naar huis, dan werd een ander persoon in zijn plaats ge
steld als een soort gijzelaar.
Henk zat het personeel in de fabriek wel eens op te jut
ten en zei dan zoiets in de trant van "bij ons in Holland
is alles beter". De leiding kreeg dit in de gaten en Henk
werd prompt als politiek gevaarlijk bestempeld. Hierop
werd het de collega's een tijdje verboden met hem te
praten.
B ombardementen
Ze werden in de periode 1943 - 1945 regelmatig door de
geallieerden gebombardeerd. Henk heeft daar wel hon
derd bombardementen meegemaakt. Eerst kreeg men
vooralarm, werd het menens dan kwam er luchtalarm.
Ze begonnen in augustus 1943. Meestal 's nachts, soms
overdag. Eerst werden markeerbommen rond een be
paald deel van de stad afgeworpen, waarna zo'n wijk
met een tapijt-bombardement door verschillende golven
vliegtuigen werd gebombardeerd. Door zo'n zwaar bom
bardement ontstond in het zuiden van de stad een vuur-
storm, hier was niets tegen te doen. Het was één grote
vuurzee. Op het terrein en in de fabriek stonden drie-
Nummer 102 maart 2012
Historische Vereniging Texel
3
