tijdens haar bezigheden in de keuken vertelde over
een voorvader die loods voor de koning was ge
weest. Meer details zou ik later nog wel eens uit
zoeken, ware het niet dat ik bij de voorbereidingen
voor het Teleac-programma rondom het "Verbor
gen Verleden" met Carry Tefsen wakker werd ge
schud. Ook het verhaal over haar Krijnenfamilie en
een Duitse afkomst daarin kende ik.3 Daarvoor
had ik een verklaring gevonden en in een boek
werk vastgelegd.4 Dat was dan ook de aanleiding
dat Teleac mij verzocht mijn bevindingen nader
toe te lichten na de vondst van het "Krijnenar-
chief" in de bibliotheek van de Historische Vereni
ging Texel.
Nu, na meer dan 200 jaar, blijkt er dan iemand te
zijn, die zich naar aanleiding van die overleverin
gen afvroeg, wie dan wel de mannen, vrouwen en
kinderen aan Den Hoorn waren die daarbij betrok
ken waren. Deze anonieme Texelaars verdienen
niet naamloos in de schemer van de geschiedenis
opgelost te blijven. Om een antwoord op die vraag
te krijgen, moeten we ons eerst een beeld vormen
van de krijgshandelingen die zich in het najaar van
1799 in de Kop van Noord-Holland afspeelden en
wat daaraan voorafging in 1798. De beschrijving
hiervan is voor een groot deel ontleend aan de
publicatie van Dr. C.N. Fehrmann.
Loods voor de koning
In elke familie doen wel verhalen de ronde over ge
beurtenissen waarbij voorouders betrokken waren.
Die verhalen worden dan van generatie op genera
tie overgebracht. Het gevaar daarbij bestaat dat de
anekdote wordt aangedikt en geleidelijk zo veran
dert, dat die niet meer met de werkelijkheid over
eenkomt. In dit geval gaat het verhaal dat een van
de voorouders van de scheepstimmerman Jacob
Krijnen uit Den Helder loods zou zijn geweest op
een vaartuig waarop de latere Koning Willem I zich
bevond bij zijn terugkomst naar Nederland. Juist
het onderzoek naar zulke verhalen maakt van stam
boomonderzoek een boeiend geheel. Het wordt dan
meer dan een droge opsomming van data en plaat
sen. Nuchtere cijfers geven ons geen enkel idee van
de omstandigheden, de gewoonten en de leefwijzen
als daar niet de achtergrond bij wordt betrokken.
Op zoek naar de achtergrond en herkomst van het
verhaal, richtte mijn aandacht zich op de landing
van de latere koning Willem I, zoon van stadhou
der Willem V. Die landing vond plaats op het
strand van Scheveningen op 30 november 1813.
Al snel kwam ik tot de gevolgtrekking dat een van
mijn Texelse voorvaderlijke loodsen daarbij niet
aanwezig kon zijn geweest. Hier klopte het door
mijn grootmoeder overgeleverde verhaal in ieder
geval niet.Door de gebeurtenissen voorafgaand aan
de bevrijding van de Nederlanden van de Franse
overheersing kreeg ik toch enig houvast omtrent
de kern van de anekdote. Mijn aan zekerheid gren
zende conclusie volgt uit een stukje vaderlandse
geschiedenis ten tijde van de Bataafse Republiek,
rond de Engels-Russische landing in Noord-Hol
land.
In het voorjaar van 1799 gingen in ons land ge
ruchten dat Engeland, dat de suprematie op zee
had, een groots opgezette onderneming tegen de
Bataafse Republiek aan het voorbereiden was. Hoe
en waar die plaats zou vinden, was toen nog duis
ter. Midden augustus van dat jaar zeilde een Britse
vloot met aan boord 12.000 man aan Engelse- en
Russische landingstroepen naar de kust van de
Republiek. De voorhoede van deze zeemacht ver
scheen op 19 augustus voor de Noord-Hollandse
kust. Tussen Kijkduin en Callantsoog vonden
grootschalige landingsoperaties plaats. Bovendien
werd het Texelse zeegat bedreigd door een mach
tige Britse vloot onder bevel van vice-admiraal
Mitchell en vlooteenheden van admiraal Duncan.
In het regeringscentrum in Den Haag was men in
rep en roer, omdat men zich daar zorgen maakte
over de krijgshandelingen. Vooral was men be
ducht voor onze vloot, die op de Rede van Texel
lag. Tegen de in aantocht zijnde Engelsen zou
Schout-bij-nacht Story met zijn 12 oorlogsschepen,
waaronder 6 linieschepen, weinig kunnen uitrich-
O
In: Carry Tefsen echt
4 In: Krijnen, een loodsengeslacht
De prent met daarop een Oostindiëvaarder die bij Jacob
Krijnen aan de wand hing. (coll. en foto d. Meurs)
22
Historische Vereniging Texel
Nummer 100, september 2011
