Eén van de eerste beschrijvingen van het type: Texelsch Schaap
Inleiding
In een artikel in "Texel, Uitgave van de Historische
Vereniging, nr. 75, maart 2005" schreven we over het
streven van de gebroeders C. en J.S. Dijt om het
Texelse schaap te verbeteren. Zij waren voorlopers
wat betreft het gebruik maken van de pas ontdekte
erfelijkheidswetten in de fokkerij. Zij kregen hierbij
steun van de bioloog Dr. A.L. Hagedoorn, leerling
van prof. De Vries, één van de wetenschappers die de
Mendelse wetten herontdekten.
De gebroeders Dijt waren natuurlijk niet de enigen
die actief waren in dit streven. Ook het schapen
stamboek met zijn fokkers speelde daarin een
belangrijke rol. In het provinciaal archief te Haarlem
vonden we in mooi handschrift een omschrijving van
het Type Texelsch Schaap, dat de fokkers in 1917
voor ogen hadden. Over het begin van het stamboek
met zijn fokkers gaat dit artikel.
dat kostte in den beginne veel moeite, vooral bij con
servatieve boeren, die niets van nieuwigheden moes
ten hebben. Hierbij denken we aan de moeite die het
kostte om de ideeën van Justus van Liebig (na 1840)
over plantenvoeding in praktijk te brengen en te
bemesten met guano of kunstmest, of aan het toepas
sen van de erfelijkheidswetten (na 1900) in de fokke
rij-
Vooruitziende mensen richtten dan ook om die reden
maatschappijen op, die tot doel hadden kennis over
te brengen naar de praktijk. Zo was er in Nederland
al sinds 1776 een Maatschappij ter Bevordering van
den Landbouw, doch deze maatschappij werd
opgeheven in 1846. Sommigen van de leden van deze
maatschappij stichtten op 19 april 1847 te Amster
dam een nieuwe mij., namelijk de Hollandsche Maat
schappij van Landbouw (HMvL)die als werkgebied
de provincies Noord- en Zuid-Holland had. De taak
Texelse boerderij aan de Waterweg te Den Burg, Texel. Foto stamboek
Kennisoverdracht
Door de ontwikkelingen in de natuurwetenschappen
in de achttiende- en negentiende eeuw was de kennis
over de grond (bodemkunde) met de voedingsstoffen
(scheikunde) en over de planten- en dierenwereld
met hun ziekten sterk toegenomen. In toenemende
mate werd begrepen dat veel van die kennis nuttig
was voor de praktijk.
Doch die kennis moest wel overgebracht worden en
van deze maatschappij bestond in hoofdzaak uit het
verbeteren van de techniek op de bedrijven door het
houden van tentoonstellingen en wedstrijden. Tevens
wilde men nieuwigheden op het gebied van de
landbouw propageren door het organiseren van lezin
gen als inleiding op de algemene vergaderingen.
Daarnaast trad het bestuur vaak op als adviseur van
de regering.
De HMvL had in Noord- en Zuid-Holland verschil-
Nummer
maart 2008
Historische Vereniging Texel
