Mosterdpot uit het VOC-schip ROB, vergaan in 1640.
Wie heeft de laatste hap genomen?
schip ROB vond. De kleine tinnen
mosterdpot zag er iets beter uit en heb ik
gerestaureerd.
Met aardewerk en glas loopt het rampzalig af.
In het zand of in de klei is het vaak nog in
redelijke staat. Echter, tussen de rollende,
losgeraakte scheepsdelen en, niet te vergeten
door het ijs, wordt het gekraakt en vergruisd.
Enige jaren terug, tijdens een strenge winter,
werd ten oosten van Oudeschild een voor
onze omgeving grote ijsberg waargenomen.
De geschatte hoogte was circa vijf meter. De
ijsberg bewoog zich met eb en vloed heen en
weer, langs de bank het Burgzand. Precies de
plaats waar veel scheepswrakken na zoveel
jaren, door ontzanding boven de zeebodem
komen. Rampzalig voor de restanten van ons
maritieme erfgoed!
En er is nog iets, het zware water:
Het zware water wordt veroorzaakt door de
vaak sterke stroom op de zeebodem en door
de grondzeeën: golven die tot de zeebodem
reiken en waardoor het bodemzand met
water vermengd wordt.
Het soortelijk gewicht van water is 1, van
zeewater 1,025. Maar wanneer het water met
zand wordt vermengd, soms is dat in de
welling bij wrakken zelfs aan het
zeeoppervlak te zien, dan wordt het soortelijk
gewicht mogelijk zelfs verhoogd tot rond 1,5.
Het gevolg hiervan is dat los scheepshout,
aardewerk, touwwerk en andere lichte zaken
aan de drijf gaan.
Laatst kwam ik nog weer eens op een ijswrak.
Honderden jaren terug door het ijs gekraakt
en onder het zand gespoeld. Nu in een
ontzanding weer boven de bodem gekomen.
Veel aardewerk en glasscherven door elkaar
in de slijpgeul.
Maar, met verbazing vond ik, na een storm,
alleen nog glasscherven. Het zware water had
blijkbaar een selectie toegepast: het aardewerk
was weggedreven; het glas was iets zwaarder
en lag er nog.
Op de Razende Bol (de naam zegt het al,
door grondzeeën veel zwaar water) vind ik
regelmatig zware eiken wrakconstructies en
zelfs stenen. Rond de Razende Bol zijn
hoegenaamd geen houten wrakken te vinden,
terwijl er heel veel zijn vergaan.
Tenslotte
Er liggen nog enkele uiterst interessante
scheepswrakken uit ons rijke maritieme
verleden in de Rede van Texel. Daar moet
eens wat mee gebeuren. Om de lijfspreuk van
onze bekende Texelse jutter Cor Ellen te
citeren: WAT DEER LEIT DAT HOORT
DEER NIET!
Hans Eelman
I 1
