9
De vraag of een toren op de lijst
der Nederlandsche monumenten van
geschiedenis en kunst voorkomt kan
beantwoord worden door het Departement
van Opvoeding, Wetenschap en
Kuituurbescherming.
Binnen een week komt er weer een
brief van Backer, want de onzekerheid
neemt toe. Hij schrijft dat er een
nadere schikking is gekomen van de
Rüstungsinspekteur waarin wordt
bevolen dat alle klokken moeten
worden verwijderd, met inbegrip van de
monumentale klokken, de "M~ klokken
en carillons.
Aanvankelijk mocht worden verwacht
dat die zouden mogen blijven hangen
buiten het spergebied langs de kust.
Hij herhaalt dat enkele zeer waardevolle
carillons of afzonderlijke klokken, welke
niet dan met ernstige beschadiging van
historische monumenten zullen kunnen
worden verwijderd, ter plaatse zullen
kunnen blijven hangen.
Dat resulteert in een lijst van de
directeur van gemeentewerken te Texel
met de volgende inhoud:
Gemeente Texel
Verwijdering van torenklokken.
Den Burg
(Gemeentetoren) D 125 cm Gew. 1160 kg
a. In 5 zolders raveelingen voorzien van
luiken te maken. Door de openingen de
klok laten zakken tot op den beganen
grond.
b. In 3 zolders raveelingen met luiken te
maken, de klok op den vierden zolder
laten zakken, vervolgens zijwaarts door
boogopening buiten den toren in zijbeuk
van den kerk brengen, daar laten
zakken tot op den grond.
(R. K. kerkjD 90cm Gew. 450 kg
Is niet anders mogelijk dan middendam
galgaten te verwijderen, de klok zijwaarts
buiten de toren te brengen en vervolgens
laten zakken tot op den grond. Metselwerk
herstellen.
Oosterend
(Gemeentetoren) D 100 cm Gew. 590 kg
Houten luidstoel verwijderen, in drie
zolders raveelingen met luiken te maken.
De klok door de openingen op den grond
laten zaken.
Den Hoorn
(Gemeentetoren) D75 cm Gew. 250 kg
Niet anders mogelijk, dan door één
der westelijke galmgaten te verruimen
door weg hakken van metselwerk. De
klok op 20 meter hoogte boven maaiveld
zijwaarts buiten den toren brengen, en
daarna laten zakken. Binnen door zullen
4 zolders doorbroken moeten worden en
vervolgens een uit metselwerk bestaande
aangerasseerd gewelf met en topdikte
van 50 cm, tien meter boven het maaiveld
gelegen. Deze laatste doorbraak is zeer
avontuurlijk en te ontraden.
De afvoer van onderstaande klokken
ontmoet geen moeilijkheden.
Den Hoorn - R. K. Kerk; Hervormde kerk
te Oudeschild; R. K. kerk te Oudeschild;
Doopsgezinde kerk te Den Burg; Hervormde
kerken te De Koog, De Waal en te De
Cocksdorp en de R. K. kerk aldaar.
Den Burg, 7 mei 1943.
Van alle gevorderde klokken bestaat een
formuliertje met daarop de gegevens over
de gevorderde klokken. Zo is te lezen dat
de klok uit de Ned. Herv. kerk van Den
Hoorn op 2 juni 1943 werd verwijderd en
het merkteken 7/25 M kreeg.
Dat verwijderen ging niet altijd
zonder mankeren. Gerrit van Dijk,
marechaussee opsporingsambtenaar,
maakt op 4 juni een rapport op over de
beschadiging van de z.g. ~M~ klok van
de toren van de Ned. Herv. Kerk aan de
Binnenburg te Den Burg op Texel.
Hij richt zijn rapport aan: Den Heer
Groeps-Commandant der Marechaussee
te TEXEL.
