Sindsdien stelde het Kapittel een vice-curiet
aan, die tegen betaling van een bepaalde
pacht, de zielzorg waarnam.
De kerkmeesters werden krachtens een sta
tuut van Maria van Bourgondië (1477) door
de schepenen, met medezeggenschap van
de pastoor benoemd. De parochie was toege
wijd aan paus Sixtus, aan wie later de H.
Johannes de Doper, als 2e patroonsheilige
werd toegevoegd. De kerk bezat 5 altaren.
Naast een Heilige Geest altaar en een Heilig
Kruis altaar, worden nog genoemd de altaren
ter ere van de Heilige Maagd, de Heilige
Jacobus en Moeder Anna.
In 1544 telde den Burg 700 communicanten.
Op het feest van Maria Boodschap (25-03-
1571) hebben de Watergeuzen de kerk be
stormd en voor een zeer groot gedeelte ver
brand. Zij werd ten behoeve van de hervorm
de eredienst in dezelfde gotische stijl her
bouwd. Bij de oorlogshandelingen ten gevol
ge van de z.g. "Russenopstand" in 1944 werd
het kerkgebouw dusdanig geteisterd, dat tot
een algehele restauratie moest worden over
gegaan. Dit werk werd in 1953 voltooid. 3).
Kerk
In 1457 bouwt Nicolaus Filius Gerardi een
'choor1 aan de kerk. Later lezeri we dat de
toren ingestort is. Uit een andere bron verne
men we dat dit in 1539 is gebeurd. In 1604
wordt deze weer herbouwd. De kerk was ge
wijd aan Paus Sixtus of toch aan Sint
Johannes de Dooper Onzekerheid is troef.
Lees maar mee: Ik twijfel echter zeer of de
kerk aan Paus Sixtus is gewijd, in die zin dat
St. Jan de Dooper niet altijd de patroon is
geweest. Wij houden St. Jan voor de oude
Patroon omwille van de traditie en ook om de
vroegere vrije Jaarmarkt of kermis die om
streeks Sint Jan altijd gehouden werd en nog
gehouden wordt. Deze jaarmarkten vinden
hun oorsprong in 1383."
Guij van Catillon, Grave van Bloijs enz., enz.
schrijft: "Voorts hebben wij gegevens eene
vrije jaermarkt drie dagen voor St. Jan doch
int somer en drie dagen daerna ende deze
vrijheit van der marcken voorschreven is be
paalt ende beginnende aende nieuw brugge
ende van daer strekkende tot aen Jan Scoe-
makers huijs, ende deze huijsen die daer bin
nen staen ten Borch suidt ende noort die heb
ben deze voorschreven vrijheit."
Een vrije jaarmarkt betekent handel. Handel
betekent geld. Het ging vast niet slecht in die
dagen. Het verbaast me dan ook niet dat er in
1841 een kerkhof komt met een kapel (1482)
er op. Maar nog veel belangrijker is het vol
gende: Bij het voltooien van het kerkgebouw,
den aanleg van een nieuw kerkhof en het
stichten eener Kapel werden in de laatste
helft van de vijftiende eeuw ook de armen
niet vergeten." Is dit de oudste kerkelijke
vorm van armenzorg op Texel? Wie weet!?!
Al eerder, in 1472, en wel op 12 december,
maakte Meester Jan Dirksz een stuk land tot
eeuwig testament, tot stichting van een Heili
gen Geest Huis. Dit is een voorloper van het
Armenhuis. Om er in opgenomen te worden
moest men Tesselaar van geboorte zijn en
ouder dan 50 jaar. Buitengewone armen en
kranken mogen er op jongere leeftijd in ge
plaatst worden. Als je eenmaal opgenomen
bent, kun je alleen door wangedrag buiten de
deur worden gezet. Bij overlijden vervallen de
goederen van de overledene binnen een half
jaar aan het huis. En'is iemand opgeno
men dan mag hij zijn goed niet belasten of
wegschenken; alleen ten eigen behoeve mag
hij met toestemming van de bestuurders, zijn
goedinteeren
Heilige Geest Kamers
Er worden negen Heilige Geest Kamers ge
bouwd aan de oostzijde van de Molenstraat.
Die eerste gift van Mr. Jan Dirksz heeft veel
navolging gehad. Er worden stukken land
geschonken en op 8 september 1496 maakte
Come Jan Pieters tot een Eeuwig Testament
"een huis met lil cameren om drie arme men-
schen daer in te wonen." Dit huis met drie
kamers was gelegen in de Waalderstraat.
(De naam 'Come', zegt men, is later terug te
5
1). Rijksarchief van Haarlem, no. 5747, pag. 10 e.v.
2). Archief van het Kapittel te Haarlem, no. 242.
3). De Nederlandse Monumenten van
Geschiedenis en Kunst. Deel VIII, 2" Hfdst, blz. 245.
