Een beeld van het dorp De Waal in de vorige eeuw v 'T jaar verpacht. In 1543 stond op Mo lenbuurt een achtkantige windko- renmolen. Die buurt werd toen aangeduid met Monicken stadtgen, Moneke stadt of Vorme stadt. Het woord stad of stede werd destijds gebruikt voor woonplaats. Crillis Wilaeboer verkocht op 26 september 1729 deze molen voor ƒ5.700,— aan Crillis Gerritsz Boer- sen. Diens zoon Jan Cornelisz Boer- sen zette het bedrijf voort. Na zijn overlijden in 1771 hield zijn wedu we Vrouwtje Jans Reij (1703-1789) met hulp van een inwonende knecht, Simon Jansz Molenaar, de molen draaiende, maar zij hield ook koeien. De molen, ook genoemd de Oosterender molen, werd in 1837 gedemonteerd en te De Cocksdorp weer opgebouwd, waar hij in 1881 door brand werd verwoest. Van 1853 tot 1923 stond halfweg tussen De Waal en Den Burg een korenmo len, die „De Vrede" genaamd was. Opvallend veel boerderijen in de omgeving van De Waal waren bezit van Texelse Arm- en Kerkbesturen. De Doopsgezinde gemeenten van Den Burg, De Waal en Oosterend waren eigenaren van „Menno- hoeve". Het R.K. Armbestuur van Oudeschild bezat „Maartenshoeve". „Varia" en „De Fan' was bezit van het R.K. Armbestuur van Oosterend. De Kerkeplaatsen van Zuidewind en Swaerts behoorde toe aan de Diaco nie van de Ned. Hervormde Ge meente van De Waal. „Concordia" en „Welbedacht" waren eigendom van het R.K. Armbestuur van Den Burg. In dit gebied was ook een „grootgrondbezitter" in de persoon van Jan Teunisz Timmer, geboren in Den Burg in 1857 en wonende te Haarlem. Hij was in 1889 gepromo veerd doctor in de geneeskunde, lid van de Provinciale Staten van Noordholland en hoofd-ingeland van de polder Waalenburg. Bij De Waal bezat hij de boerderijen Castra Vete ra, Cervantes, Goethe, Rembrandt, Ruysdaal, Schiller en Vondel. Bij Oosterend bezat hij de plaats Byron, in Het Noorden De bol groot 66.71.60 hectares, aangekocht in 1906. Aan de Californiweg bij de Mient „De nieuwe aanleg" een bos gebied van meer dan 6 hectares. Met zijn aankoop van een paar hec tares in 1904 „Groote Koog" zal de lijst niet compleet zijn. C. J. Reij Bronvermelding Sjaak Schraag met de kadastrale kaart van 1830, lijst van eigenaren van de kadastrale percelen en diver se gegevens over dorp en omgeving; Archief van de Gemeente Texel; Bi bliotheek Historische Vereniging Texel; Texelse Geslachten. Dijt en Dijt 1970; 't Land van Texsel. J. A. van der Vlis 1975; Het Eiland Texel. F. Allan 1856; Geschiedenis R. K. Kerken Texel. J. C. Loos 1929; Texel in Oude ansichten. N. Huysman 1970. WAALENBURG De inpoldering van Waalenburg, eerst „Burch Wael" genoemd, is ge compliceerder geweest dan tot nu toe is aangenomen. Ze werd in etap pen en niet in zijn geheel na 1488 uitgevoer. In het jaar 1436 verleen de Margaretha van Bourgondië oc trooi voor de bedijking van o.a. Waalenburg voor zestien jaren. Deze rechten werden verkregen door Da niël van Nijewaal en Jan Noirde, maar konden niet voor 1452 worden omgezet in de inpoldering. In 1488 verleende Maximiliaan van Oosten rijk, toen Graaf van Holland, aan de erfgenamen van Daniël van Nije waal en Jan Noirde en aan de nieu we Baljuw van Tfexel, Cornelis Crusink (1482-1501), die ook Am bachtsheer van Waalenburg werd, opnieuw vergunning voor inpolde ring. Uit de archieven van de Abdij van Rijnsburg bleek dat reeds op 11 XrctAerts ejZ e-m ■TtCA X- cops' e&ts- SC'/CrrJ? a. ^ecs-u firp C***; -e-ese*^ - »>vj •y' /S0 o^-i^ édx*** ePc.. ePes- Arts' f#' i^csnst> ■rvVr.—^- -r*-y tL+<Vc, £p*~trr- k» ■ms 'Xs A -/£> 'Xl. /sCXXXXAoiA— (X.- Xif: <X Sl£i~At/'— s Als&s-zXXXu*? //luXer- A 'u' t - - t - ~/c~e/T' y 7, (r '■tb/' sssy /X tXz $*4X6' r~$T~yhsc<r'rf 11

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1989 | | pagina 13