Begraven in ongewijde aarde
Marjanne Kloeg
Een overleden rooms-katholiek werd en wordt begraven in gewijde aarde. Aan hen die
niet gedoopt waren, zoals levenloos geboren kinderen, of kerkelijke regels hadden
overtreden was dat echter niet toegestaan.
10 Oud Alkmaar 2008
Beaardiryskistje
van zilver, gebruikt
tussen 1700 en
1799. Collectie
Museum
Catharijneconvent,
Utrecht
Lang was het gebruikelijk de doden in of
naast de kerk te begraven. Pas in de negen
tiende eeuw werd het de gewoonte begraaf
plaatsen aan te leggen buiten de bebouwde
kom. Ook in Alkmaar ging men toen over
tot het realiseren van een buitenbegraaf
plaats, en zo werd in r830 de Algemene
Begraafplaats Alkmaar geopend op een
voormalig exercitieveld in de Hout. Op het
terrein waren twee aparte vakken bestemd
voor het begraven van rooms-katholieken.
Ook de Oude Begraafplaats aan de Ruïne
laan te Bergen bestond uit een protestants
en een "Roomsch Catholijk gedeelte."
Bisschop G.L. Wilmer van Haarlem schreef
in een brief van t9 juni 1864 aan pastoor
B.A. van 't Rood: "Ten aanzien van de
nieuwe begraafplaats, door het Gemeente
bestuur aangelegd, heb ik Uw Eerw. er
slechts opmerkzaam te maken dat het voor
de Katholieken bestemde gedeelte van alle
kanten goed afgesloten en afgescheiden
moet wezen, 't zij door eene muur of
tenminste een heg, zoodat alles wat tot
een Kerkelijke begrafenis vereischt wordt
daar vrijelijk kan geschieden." Even verder
stelde hij: "Overigens moet er eene plaats
afgezonderd worden voor ongedoopte
kinderen en voor hen, die niet in de
gemeenschap der H. Kerk zijn gestorven,
doch daar hebben zij (gemeentebestuur)
niet mede nodig. Als de Katholieken maar
volkomen vrij zijn om het naar de
Katholieke voorschriften in te richten."1
Voor katholieken was een eigen plek
vooral van belang in verband met het
wijden van de aarde. Toen dit tijdens de
Reformatie niet altijd mogelijk was ont
stond de rite van de zogenaamde beaarding.
Vlak voor de begraving strooide de priester
wat gewijde aarde in de kist, waardoor de
dode toch in/met gewijde aarde werd