vaardigd. Op beide schilderijen zien we op
de achtergrond Alkmaar liggen,
herkenbaar aan de Grote Kerk die boven de
bebouwing uittorent. Op het schilderij uit
1644 zien we de kerk vanuit het noorden,
op het andere vanuit het westen. De
datering van deze twee werken is belang
rijk, omdat in 1644 en de jaren erna
Ruysdael vanwege de voogdij over de
kinderen van zijn broer met zekerheid in
Alkmaar is geweest.
In de National Gallery in Dublin hangt
een winterlandschap van Ruysdael uit
1647, dat veel overeenkomsten vertoont
met de vorige schilderijen.13 Dit keer kijken
we uit op de stad vanaf een bevroren
watervlakte. De Grote Kerk is afgebeeld
vanuit het noorden. Op een ander schilderij,
waarop de Grote Kerk vanuit het zuiden is
te zien, is de stad veel minder realistisch
weergegeven. Van dit schilderij bestaan
twee versies, een vroege uit 1647 in het
Szépmuvészeti Museum in Boedapest en
een latere uit 1669, in het Ashmolean
Museum in Oxford.14
Ruysdaels Alkmaarse schilderijen zijn
meest 'riviergezichten, met op de achter
grond Alkmaar. Op alle schilderijen is de
Grote Kerk te zien of een kerk die er veel
van weg heeft. Meestal zien we de kerk uit
het noorden of (noord)westen, een enkele
keer uit het noordoosten en uit het zuiden.
Naast het in dit artikel behandelde
schilderij met een afbeelding van de Friese
Poort, bestaat er nog een ander schilderij
waarop zowel de Friese Binnen- als ook de
Buitenpoort zichtbaar is.15 Rond de Grote
Kerk beeldt Ruysdael vaak een aantal
herkenbare Alkmaarse gebouwen af Het
gaat bijvoorbeeld om het in de 19de eeuw
afgebroken klokhuis ten zuiden van de
kerk en de voormalige kapellen van
kloosters rondom de Grote Kerk (Oude
Hof, Middelhof en Jonge Hof).
De schilderijen van Ruysdael tonen het
beeld van de stad door het oog van een
begaafde schilder. Wat we in moeten
leveren aan realisme, krijgen we dubbel en
dwars terug aan sfeer. Het winterschilderij
in Edinburgh geeft niet alleen een redelijk
betrouwbaar beeld van de stad, maar nodigt
uit om de schaatsen onder te binden.
