Middenpaneel boven: victorie 1573, gezien door de steigerbalken. Middenpaneel boven: detail van enkele koppen. bloederige toestanden. Net als bij het linkerluik ging het me vooral om de sfeer binnen de stad. Ik had op oude stadskaarten gezien dat er naast de kerk een groot plein was. Op dat plein had ik een sombere processie geplaatst, met voorop een figuur voorzien van een groot kruis, omdat het natuurlijk een zware tijd was met die belegering door de Spanjaarden. Maar nadat ik me bij het Regionaal Archief beter had georiënteerd, kwam ik erachter dat het grote plein op de plattegrond een kerkhof was. Ook werden er in het door de Geuzen beheerste Alkmaar natuurlijk geen processies gehouden! Historisch bleek er niets van mijn beeld te kloppen. Toen heb ik het onderwerp veranderd van beleg in victorie. Ik wilde heel graag de kerk en de in de 19de eeuw gesloopte klokkentoren schilderen. De locatie is daarom dezelfde gebleven, namelijk de omgeving van de Grote Kerk. Op de voorgrond is niet langer een plein te zien maar een groep feestende Alkmaarders. De nieuwe voorstelling heeft het voordeel dat het een beter contrast vormt met de afbeelding op het onderste gedeelte van het paneel, het wegtrekken van de Spaanse troepen. Ook is het logischer: als je de Spanjaarden boven laat vechten, kun je ze onder niet laten wegtrekken. Ik vind het zelf ook wat positiever, het kiezen voor het moment van bevrijding. De onderste voorstelling, de wegtrekkende Spanjaarden met op de achtergrond het silhouet van Alkmaar, is in grote lijnen steeds hetzelfde gebleven. Wel had ik de soldaten aanvankelijk een veel ruiger uiterlijk gegeven, met woeste haren en gehavende kleding. Pas toen ik me ging verdiepen in de literatuur kwam ik erachter dat het Spaanse leger in de 16de eeuw juist modern en gedisciplineerd was, en heb ik de voorstelling aangepast. De bovenste voorstelling van het rechterpaneel laat Alkmaar zien in de Bataafs-Franse tijd. Dat was een turbulente periode met als hoogtepunt de Engels-Russische invasie in 1799. Het tijdsbeeld heb ik gecombineerd met de Waag en de kaas markt, echt Alkmaarse onderwerpen. De huisjes op het plein komen van een schilderij van Van Horstok uit 1780, evenals het uiterlijk van de Waag. Aanvankelijk had ik op de voorgrond twee

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2004 | | pagina 8