iedereen was in staat de summiere Latijnse onderschriften te lezen. Schabaelje maakte
de prenten toegankelijk voor een breed publiek door ze van een uitvoerig commentaar
in de landstaal te voorzien.
De Figuer-Bibel van het Regionaal Archief is een zeldzaam compleet exemplaar. Van de
twee andere in Nederland aanwezige exemplaren ontbreken in het Rijksprentenkabinet
de titelpagina's, terwijl de bijbel in het museum het Catharijneconvent alleen de prenten
van het Oude Testament bevat. Het is werkelijk een topstuk uit de collectie. (I.P.)
Het grootste woordenboek ter wereld
Eind 1998 werd het Woordenboek der Nederlandsche Taal voltooid. In 29 delen, verdeeld
over 40 banden (45.000 bladzijden, 3 strekkende meter) zijn 400.000 woorden uit de
periode 1500-1921 (deels tot 1973) beschreven.
De totstandkoming van het WNT heeft 147 jaar geduurd. Vanaf de tweede helft van de
18de eeuw waren er verschillende plannen voor een woordenboek waarin de rijkdom
van het Nederlands zou worden vastgelegd. In 1851 presenteerde Matthias de Vries zijn
voorstel om het Nederlands te beschrijven, met verwijzingen naar vindplaatsen in het
werk van i7de-eeuwse schrijvers als Hooft, Vondel en Huygens. Het aanvangspunt
stelde hij op 1637, het jaar waarin de Statenbijbel verscheen, die werd beschouwd als het
begin van de uniformering van onze taal. De Vries ontwierp
met medewerking van L.A. te Winkel in 1863 een nieuwe
spelling, die tot 1947 gold als de officiële spelling van de
Nederlandse taal. Tot aan de voltooiing in 1998 heeft men in
het WNT deze spelling aangehouden. De woorden die men
in het WNT beschreef werden aanvankelijk uit 800, vooral
literaire werken gehaald. Uiteindelijk zou het aantal
bronnen oplopen tot ongeveer 10.000. In 1864 verscheen de
eerste aflevering 'A-Aanhaling' en in 1882 het eerste deel 'A-
Ajuin'. Later werd de grens van 1637 teruggebracht tot 1500,
waarmee een aansluiting op het Middelnederlandsch
Woordenboek tot stand kwam.
Het Archief was geabonneerd op de losse afleveringen, die
na voltooiing van elk deel werden ingebonden. Dit jaar
verscheen het complete WNT op cd-rom. Hiermee is het
mogelijk op een woord te zoeken in alle artikelen van het
volledige WNT, of om combinaties van woorden te zoeken.
De cd-rom is (voorlopig) alleen beschikbaar voor de
archiefmedewerkers, de delen uit de serie kunnen door
bezoekers worden geraadpleegd. Het WNT is de uitvoerigst
denkbare beschrijving van onze taal en is onmisbaar voor
iedereen die zich bezighoudt met het Nederlands. (M.J.)
53
