De strijd tussen David en De Schabaelje-bijbel
Goliath, zoals afgebeeld in de Deze bijbel werd in 1881 door de heer A.B. Geels uit Amsterdam aan het Alkmaarse
Schabaelje-bijbel gemeentearchief geschonken. Dat was een genereus gebaar, want het gaat hier om een
zeer zeldzame prentbijbel. De bijbel werd samengesteld door Jan Philipsz. Schabaelje,
een doopsgezind molenaar afkomstig van het eiland Walcheren. In 1624 verhuisde hij
naar Alkmaar waar hij leraar werd in de Waterlandse doopsgezinde gemeente, geleid
door de invloedrijke 'Oudste' Hans de Ries. De gemeente had een tolerant karakter, waar
mystieke en piëtistische opvattingen geaccepteerd werden. Het werk van Schabaelje is
sterk beïnvloed door deze vrijzinnige doopsgezinde opvattingen. In 1646 gaf Schabaelje
Den Groocen Figuer-Bibel uit, gedrukt door de Alkmaarder Symon Cornelisz.
Brekengeest. In tegenstelling tot de meeste protestantse bijbels, waarin de tekst de
belangrijkste plaats inneemt, bestaat deze bijbel uit een grote verzameling schitterende
prenten. De prenten waren afkomstig uit de bijbelse prentverzameling Theatrum
Biblicum van de Amsterdamse uitgever Claes Jansz. Visscher. Dit werk bevat 489 16de-
eeuwse gravures van een groot aantal kunstenaars waaronder Maerten van Heemskerck,
Maerten de Vos en Pieter van de Borcht. Schabaelje nam de Visscher-prenten in de
Figuer-Bibel op en breidde deze verder uit met andere prentseries. Uiteindelijk bevatte
de bijbel 524 prenten. De voorstelling op de prenten was heel duidelijk, maar lang niet
52
