socialisme te winnen beëindigen. Toch wist hij zich in deze periode omringd door
enthousiaste leden van de vermelde jongelingsvereniging 'Ontwaakt' onder aanvoering
van dc jonggestorven Jan Klomp (1874-1897). Klomp en zijn metgezellen manifesteerden
zich nadrukkelijk en zorgden voor veel rumoer en vertier. Naast de wekelijkse
colportage met Recht voor Allen en Dc Alarmklok brachten zij op gezette tijden
serenades aan partijgenoten die in de Alkmaarse gevangenis vertoefden. Na zo'n
avondzang aan L.M. Hermans ('Dat geeft nog enige afleiding achter die sombere
muren'] in februari 1896 liepen Jan Klomp en zeven medestanders de Alkmaarse
politiecommissaris tegen het lijf Er ontspon zich een levendig gesprek:
Commissaris: Zeg ereis Klomp, waar gaat ge naar toe?
Klomp: Misschien de stad in of naar Heiloo, dat weet ik nog niet.
Commissaris: Dan gelast ik je onmiddellijk uiteen te gaan. Ik verbied je een volksoploop
te veroorzaken. Wat zou je er van zeggen als ik met zes agenten door de stad ging lopen?
Klomp: Niets, al liep ge er met zestien!2
In de kroningsweek in september 1898 ter ere van de kroning van Wilhelmina, toen 'het
vissenbloed van de reactie een kookpunt bereikte' (zinsnede uit Recht voor Allen), ging
het er aanmerkelijk grimmiger aan toe. Groebe, nog steeds beschouwd als het boegbeeld
van socialistisch Alkmaar, weigerde de vlag te hijsen. Dit protest werd hem niet in dank
afgenomen. Zeven dagen lang werd hij gesard en beledigd en werd zijn winkelpand aan
de Laat 147 door Oranjeklanten belegerd en met stenen bekogeld. Het verslag van de
feestelijkheden in Alkmaar in Recht voor Allen doet bijna onwerkelijk aan: 'Moedig
bleven Groebe en zijn vrouw in hun huis geposteerd, elk gewapend met een revolver, om
1 zo het moest, hun leven duur te verkopen'.3
Scheiding der geesten
Na het justitioneel verbod van de SDB in 1894 werd de plaatselijke SDB-afdeling
omgedoopt in een afdeling van de Socialistenbond, maar de nieuwe naamgeving
inspireerde niet tot grootse daden. In december 4898 hield de afdeling op te bestaan. Het
gedachtegoed van het oude socialisme van SDB en Socialistenbond zou blijven
voortleven in de geheelonthouding, het anti-militarisme, de vakverenigingen en het
anarchisme of vrij socialisme. De scheiding der geesten voltrok zich formeel halverwege
de jaren negentig toen de parlementair socialisten onder leiding van Pieter Jelles
Troelstra zich landelijk verenigden in de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP)
en de vrije socialisten onder aanvoering van Ferdinand Domela Nieuwenhuis zich
organiseerden rondom het blad De Vrije Socialist.
Dc Alkmaarse vrije socialisten als Dirk Boldewijn, Jan Oudes, Cornelis de Vries en Rens
Zomerdijk verenigden zich in juli 1898 in de Vrije Propaganda Club Alkmaar later
gewijzigd in Vrije Socialistische Groep. Zij verwierpen de parlementaire weg naar het
socialisme en propageerden de Algemene Werkstaking als middel om de kapitalistische
maatschappij omver te werpen.
Het eerste nummer van
De Alarmklok,
16 december 1893.
Koninklijke Bibliotheek,
Den Haag
41
