huis weg, hulpwoning uitgezet, zit nu ook in Amsterdam en nu de apotheek ook
opgeheven; wat worden die joden gekweld; 't is een schande en woorden zijn er niet voor
te vinden gemeen genoeg om diegenen mee te betitelen die hun dit aandoen'. Met
vreugde volgde ze de terreinwinst van de geallieerde legers sinds 1943: 'Tunis veroverd,
't gaat buitengewoon goed' schreef ze op 8 mei 1943, en op 19 juli 1943: 'Er is weer een
stad op Sicilië veroverd, maar 'k kon die op de kaart niet vinden'.
Terwijl het verloop van de oorlog een gunstige wending nam, ging het met haar
gezondheid snel bergafwaarts. Op 3 februari 1944 schreef ze: 'Even uitgeweest, in een
winkel viel ik over de drempel 'k zal er wel over zwijgen, want dan is 't niet meer
alleen op straat gaan en dat wil 'k toch'. Een troost was haar het terugblikken op vroeger,
al hield dat vaak kritiek in op de bestaande toestand. Zo schreef ze op 25 juli 1943: '3e
zondag, dan is 't [HeijLoo'er kermis, maar hoe anders dan vroeger. Alles was in de buurt
verzameld, wat wist je nog van druk straatverkeer! De draaimolen stond om den hoek bij
de herberg De Onderneming, bij dien mooien ouden boom die ook al vallen moest ter
verruiming van den weg; vanuit ons huis kon 'k zien of het kleed van den molen werd
weggenomen en dan erheen gehold, de kramen, alles bij elkaar spelen in de buurt of
bij den put, dat bestaat niet meer, toezicht op 't verkeer, dat ontbreekt er nog maar aan!'.
De laatste dagboekaantekening is van 26 maart 1944 en eindigt met de zin: 'ben naar bed
gebracht en nu valt 't gelukkig weer wat mee'. Ze overleed op 31 december 1944.
Noten
1. Een beknoptere versie van dit artikel verscheen eerder in Archivaris. Nieuwsbrief van
her Regionaal Archief (1995) nr. 2.
2. De serie dagboeken is in 1995 samen met andere familiepapieren door de stichting De
Dieu in bewaring gegeven aan het Regionaal Archief en beschreven in de inventaris
van een aanvulling op de archieven van de families De Dieu, Fontein Verschuir, Van
der Feen de Lille, inv.nrs. 6-39.
3. Feen de Lille, B. en Th.G., 'De familie Fontein Verschuir en Ter Coulster', in: C.
Streefkerk e.a. red., Hciloo, voor en na Willibrord. Opstellen over de geschiedenis van
Heiloo (Heiloo, 1995) 163-176. Zie ook S. de Waal, Een aangenaam en fatsoenlijk leven.
De levenswijze van een notabele familie te Alkmaar en Heiloo gedurende de
negentiende eeuw (doctoraalscriptie UvA, 2000).
4. Regionaal Archief Alkmaar (RAA), aanvulling archieven De Dieu, Fontein Verschuir,
Van der Feen de Lille, inv.nr. 6, 27 maart 1884.
5. Ibidem, 8 februari 1884.
6. Ibidem, 13 februari 1884.
7. Ibidem, 15 september 1884.
8. Ibidem, 17 september 1884.
9. Ibidem, los inliggend.
10. De Waal, Een aangenaam en fatsoenlijk leven, 58.
