Oktober van dat jaar in dienst gestelde, Weeshuis,
gezien wordt'. Ook het in de tekst genoemde nieuwe
weeshuis bestaat niet meer. Dit imposant ogende
gebouw was gelegen aan het gedeelte Kerkplein dat
sinds 1945 Canadaplein wordt genoemd (afb. 2 en 3).
Het is in 1969 afgebroken. De vervangende
nieuwbouw ter plaatse heeft weinig allure (afb. 4),
maar daar kan de komende gedaanteverwisseling
van dit stukje binnenstad verandering in brengen.
We weten nu ongeveer op welke plek de in 1867
afgebroken gebouwen hebben gestaan. De exacte
locatie kunnen we gemakkelijk aan de weet komen
met behulp van het onlangs op cd-rom uitgekomen Historisch Kadaster Alkmaar.
Daarin zijn kadastrale kaarten opgenomen van de binnenstad uit de jaren 1832 en 1885.
Als we de kaartjes van de bebouwing ten noordwesten van de Grote Kerk bekijken (afb.
5) valt op het kaartje van 1885 onmiddellijk de forse bouwmassa op van het nieuwe
Burgerweeshuis (perceel 1912). De in 1867 afgebroken gebouwen - identiek met perceel
338 op de kaart uit 1832 - hadden heel wat minder volume.
Als we met deze kennis gewapend gaan kijken op de uit 1597 daterende stadskaart van
Cornelis Drebbel, zien we ten noordwesten van de Grote Kerk een groot vierkant
gebouwencomplex met twee binnenterreinen (afb. 6). Zou het gebouw met de
spitsboogvensters op de foto identiek zijn met het kerkgebouw met torentje dat we in
de zuidoostelijke hoek van het complex zien liggen? Nader literatuur- en
archiefonderzoek leert ons dat dit inderdaad het geval is.
Het in 1867 afgebroken kerkje - toen al sinds lang niet meer als zodanig in gebruik -
maakte oorspronkelijk deel uit van het klooster van St. Salvator en zijn moeder Maria
ofwel het Middelhof Dit klooster werd waarschijnlijk gesticht tussen 1430 en 1452. Het
was een begijnhof, waar de vrouwen leefden volgens de derde regel van Franciscus. Deze
regel maakte het leken mogelijk om in kloosterverband te leven. Ook elders in de stad
bevonden zich dergelijke kloosters: het Oude Hof ten
westen van de Grote Kerk en het Jonge Hof ten
westen van de Doelenstraat. Dat ons klooster
Middelhof werd genoemd is gemakkelijk te
verklaren uit de ligging tussen de Oude en de Jonge
Hof
Het Middelhof bestond uit een kerk, een
patershuis, werk- en brouwhuizen, woonverblijven
en een ruim erf voorzien van een diepe put.
Waarschijnlijk vervulden de kloosterzusters een rol
bij het verzorgen van arme zieken die opgenomen
2. Het nieuwe Burgerweeshuis
in aanbouw, 1869.
Topografisch-nistorische atlas,
Regionaal Archief Alkmaar
3. Een goede indruk van de
geweldige bouwmassa van het
nieuwe weeshuis geeft deze foto
uit t907.
Topografisch-historische atlas,
Regionaal Archief Alkmaar
19
