Informatierubriek
Bureau monumentenzorg en archeologie gemeente Alkmaar
De gekleurde stad
Eigenaren van historisch belangrijke panden maken in toenemende ma
te gebruik van de adviezen van het bureau monumentenzorg. Het bu
reau heeft hierbij veelal de rol van een soort huisarts. In de meeste situ
aties wordt meteen geadviseerd, maar in een aantal gevallen wordt ook
doorverwezen of gecordineerd.
Naast de veelal technisch specialistische vragen wordt het bureau regel
matig om advies gevraagd bij kleurkeuzen. Het gaat daarbij vaak om
kleuren van het buitenschilderwerk.
Men vraagt zich af wat mag en vooral, hoe het is geweest.
Vreemd genoeg gaat men er hierbij vanuit, dat onze voorouders maar
twee kleuren verf kenden. Grachtengroen (donkergroen) voor de ramen
en deuren en Bentheimer (crème-achtige kleur die iets naar groen neigt)
voor de kozijnen.
De vele vraagstellers denken, dat we bij het bureau monumentenzorg
een vaste kleurenkaart hebben en spontaan aan kunnen geven hoe het
moet worden.
Niets is echter minder waar, wij hebben geen vaste kleurenkaart en onze
voorouders kenden die ook niet. Uiteraard was hun kleurkeus, door het
geringe pigmentaanbod, beperkter, maar de stad heeft er nooit "tweeto-
nig" uitgezien.
In de 17e eeuw speelden naast de Bentheimerkleur ook rood en oker
een belangrijke rol. Kopergroen, bruin en zelfs paars werden echter ook
toegepast.
In de 18e eeuw werden de schuiframen veelal helder wit geschilderd en
kregen deuren een lichtgroene kleur. Uitzonderingen waren er echter
genoeg, want op 18e eeuwse schilderijen is te zien, dat ook bruin en
paars werden toegepast.
In de 19e eeuw en vooral in het eerste kwart van de 20e eeuw werd al
les nog veel kleurrijker.
Bovendien schilderden onze voorouders veel meer buiten-materialen
dan wij in de laatste decennia gewend zijn. Niet alleen houtwerk, maar
ook bak- en natuursteen werden vaak van een kleurlaag voorzien. Oude
afbeeldingen van het Waaggebouw laten b.v. zien, dat het natuur- en
baksteenwerk van de prachtige renaissance voorgevel oorspronkelijk ge
schilderd is geweest. Op de originele beelden van de voorgevel (geëxpo
seerd in het Kaasmuseum) zijn de vele oude verflagen nog goed waar
neembaar.
18
