Los het formuleert: 'de mensen kwamen onder de indruk van de preek uit de
gereformeerde kerk en de katholieken waren iets blijder als ze eruit
kwamen'. De gereformeerde kerk was streng en vervulde de functie van
'streekkerk': vanuit de Beemster, de Schermer, Grootschermer, Ursem,
Oterleek en uiteraard Schermerhorn kwam men naar de kerk op het
Westeinde.
Aan het eind van de vijftiger jaren begon de kerkgang terug te lopen. Bij
de Nederlands- hervormde kerk was dat het duidelijkst. Toen halverwege de
jaren zestig nog maar 5 of 6 mensen naar Ds. Van Dijk luisterden kwam er
een einde aan de wekelijkse diensten. 'Samen op Weg' kwam tot stand en
recent het samengaan in de PKN-kerk.
Bij de 'strenge' gereformeerde kerk daalde het aantal kerkgangers minder
snel. Toeval of niet: de goed bezochte school op het Westeinde - twee
lokalen met een meester en een juf- had dezelfde uitstraling als de kerk. Jaap
Los: 'een strak regiem, strak in de leer, eerbied voor de rest'. Ook vervulde de
school, net als de kerk, een streekfunctie.
Een voorbeeld om aan te geven dat in de zestiger jaren het al of niet
katholiek zijn heel serieus genomen werd: 'in die tijd had de katholieke
kleuterschool voor 100% katholieke klanten, als er een plaatsje vrij was dan
kon er één van de hervormden of de christelijken heen. Maar als er zich weer
een katholiek kind aanmeldde, moest het niet katholieke kind weer
vertrekken'.
Gemengde verkeringen? 'Kwamen uiteraard voor, maar bij katholiek/niet
katholiek werd er dan wel geëist dat de niet-katholieke katholiek werd. Het
sprong dan ook wel eens af. De gezegden 'dat past niet in ons mandje en
twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen' golden nog in alle
kracht in de veertiger/ vijftiger/ begin zestiger jaren. Jaap Los: 'van katholieke
kant kwam de hoogste druk'. De druk vanuit de gereformeerde kerk was
geringer en een gemengde verkering tussen een gereformeerde en een
hervormde gaf geen problemen.
Waren er problemen tussen de scholen ten gevolge van het geloof?
Volgens Jaap Los niet, de problemen kwamen pas in de jaren zestig als
gevolg van de noodzaak voldoende leerlingen binnen te krijgen, nodig voor
het voortbestaan.
Met de conclusie dat 'het van elkaar afhankelijk zijn' in de gemeenschap
Schermerhorn zwaarder woog dan de scheiding ten gevolge van het geloof
eindigt het gesprek.
Gesprek gehouden op 29 juni 2006,
verslag gemaakt door Dick Mantel.
168
