Kuys kreeg van al die ouders, toen hij ruim een half later in het ziekenhuis
lag, een kaart. Hij is daar in stilte nog steeds trots op.
Waarom gingen de leerlingen collectief van de opgeheven openbare
school naar de katholieke? De voornaamste reden moet de persoon van de
heer Kuys geweest zijn. Zoals hij zelf zegt 'ik ben geen scherpslijper'.
Daarmee komt toch een geloofsreden om de hoek kijken. De openbare
schoolouders wisten dat hun kinderen op de 'school van Kuys' niet
'geïndoctrineerd' zouden worden. De heer Kuys ging het in zijn woorden
minder om de regels en de 'uiterlijk eromheen', maar veel meer om de
eigenlijke inhoud van het evangelie.
Ook in Schermerhorn ging de tolerantie tot een zekere grens.
Gemengde verkeringen
Geen directe bemoeienis misschien vanuit de kerk, maar in families ging
het ook hier fel toe bij opbloeiende liefdes tussen jongeren met verschillend
geloof. Als een k tholieke jongen met een protestant meisje thuis kwam - of
andersom- kon zowel bij de protestante als bij de katholieke familie 'de vuist
op tafel gaan'. Een kleine nuancering: het was duidelijk dat de tegenstelling
tussen katholiek en gereformeerd wat dit betreft groter was dan die tussen
katholiek en hervormd. Dit soort problemen was voor die tijd in zekere zin
'gewoon'. Voorzichtig spreekt de heer Kuys de verwachting uit dat het in zijn
ouderlijk huis ook voor had kunnen komen.
Na ruim een uur kwam het einde aan een gesprek met iemand die
duidelijk via zijn ervaring in het kleinere Schermerhorn relativering
aangebracht heeft in het standpunt van de maker van dit verslag. De
verzuiling was in Schermerhorn vanzelfsprekend en voor die tijd 'normaal'.
Dat gold ook voor de heer Kuys zelf, de ontwikkeling tot 'kritische katholiek'
kwam later. Het mandement van 1954 leest hij nu met de opperste verbazing,
toen was de verbazing er nauwelijks. Samengevat: de kleine gemeenschap
Schermerhorn kon heel goed leven met de verzuiling.
Gesprek gehouden op 11 mei 2006,
verslag gemaakt door Dick Mantel
165
