'Ze is wèl katholiek, maar reuzegoed'
Het onderstaand stuk is de weerslag van een gesprek met de heer en
mevrouw Pielage in De Rijp. De heer Pielage is in 1924 in Venhuizen geboren,
in 1945 benoemd aan de St. Jozef school in De Rijp. De school waarvan hij van
1954 tot zijn vervroegde pensionering in 1983 hoofd was. Mevrouw Pielage is
een echte Rijper, geboren in 1922. Meneer Pielage is bekend met plaatselijke
toestanden, mede door diverse bestuursfuncties in het dorp.
Een impressie van de tijd waarin een katholiek kennisje, dat in een heel
klein beetje luie stemming de boodschappen bij de nabije niet-katholieke
kruidenier had gedaan, die boodschappen terug moest brengen.
In het gesprek komen de verschillende soorten 'gescheiden werelden',
vijftig/zestig jaar geleden, aan de orde: Graft/De Rijp; katholiek/protestant;
scholen en verenigingen; Rechtestraat/Buurtjes. Volgens de heer Pielage is
het woord 'apartheid' goed van toepassing op de situatie van toen.
Grafter eksters en Rijper kraaien
Over de 'gescheiden werelden' van Graft en De Rijp kan meneer Pielage
vrij kort zijn. Hij beschrijft de sociale tegenstellingen die er, historisch gezien,
geweest zijn en die het gevolg waren van het feit dat Graft een overwegend
agrarische bevolking had en De Rijp een meer 'stadse'. De Rijp kende een
rijker, een reders-verleden.
Uit zijn tijd kent meneer Pielage geen grote tegenstellingen, behalve die
voorkomend uit het idee dat kraaien en eksters niet tegelijk kermis kunnen
vieren. De eigen Grafter kermis mag nog steeds niet verdwijnen en er is nog
een aparte Grafter ijsclub.
Lijken Graft en De Rijp aardig één te zijn geworden, recenter en meer
levend is de herinnering van meneer en mevrouw Pielage aan de scheiding
tussen katholiek en niet-katholiek.
Katholiek en niet katholiek in De Rijp. De katholieke emancipatie was
bepalend
Zoals een intellectueel betaamt geeft meneer Pielage een sociaal
historische uitleg. 'Het is een erfenis-kwestie, een gevolg van de katholieke
emancipatie. De kerk van De Rijp - de katholieke kerk op de Dam - werd bij
de reformatie afgepakt. Jaren later konden ze, aanvankelijk nog in het
geheim, weer ter kerke gaan. Oorspronkelijk in het schuilkerkje op het
Noordeinde. Het kerkje dat ook nog een keer door de baljuw en de schout is
dichtgespijkerd'.
135
