Het zou wel maanden kunnen duren voordat er kans was op vertrek voor
de vluchtelingen, want de USA en Canada wilden hen alleen toelaten als er in
hun land iemand was die voor hen garant zou staan. Sawatsky had het
voordeel dat hij man was en familie had in Canada. Een van de families
Rempel had familie in Brazilië en zou dus ook wel verder kunnen, maar de
anderen hadden geen relaties. Het MCC wist te bereiken dat Paraguay bereid
was de overige vluchtelingen (er zaten er nog veel meer in Nederland en
Duitsland) als pioniers op te nemen. In dat land was al een grote kolonie
Duitsers, Fernheim. Zij waren landontginners. De regering van Paraguay ging
er van uit dat het wat de vluchtelingen betrof om het zelfde soort mensen
ging. Dat was ten dele waar, want deze mennonieten waren allen van Duitse
oorsprong. Hun taal, het Plaut-Dietsch, was een soort plat-Duits. Ze konden
zich allen in redelijk Duits uitdrukken'.
Dominee zocht werk
Dat -op Sawatsky na- de mannen ontbraken in de Grafter groep en
niemand wist wat er van hen was geworden, maakte dat de vrouwen in grote
zorg en onzekerheid verkeerden. Om hun mannen en om de vraag hoe hun
gezinnen te onderhouden. Voorkomen moest worden dat de onderlinge
spanning te hoog zou oplopen doordat men als groep dag in dag uit op
elkaar aangewezen zou zijn. 'Daarom ging mijn vader', aldus Hans Keuning,
'op zoek naar werk voor degenen die werken konden. Voor Sawatsky was dat
vrij eenvoudig. Hij kon zó als boerenarbeider terecht bij een landbouwer, op
de hoek Rijperweg-Jisperweg in de Beemster.
Enkele meisjes konden na bemiddeling van mijn vader terecht als
dienstmeisje bij families in De Rijp en Graft. Wij hadden zelf Margaretha
Rempel als hulp. Haar zus Tineke werkte bij de familie Piet Bruntink. Dokter
Siem Schermerhorn had Leni Rempel. Zij was van een andere familie Rempel
als Margaretha en Tineke. Als ik mij goed herinner werkte Maria, de zus van
Leni, als hulp bij ds. Kastein, de hervormde dominee. Het geld wat zij
verdienden ging in de gemeenschappelijke pot. Het kwam zelfs zover dat de
hele groep zichzelf kon bedruipen voor wat de voeding betrof.
"Volendam"
'Ik ben vaak bij de groep geweest' vervolgt Hans Keuning. 'De mensen
waren uiterst vriendelijk. Zij zaten niet bij de pakken neer. Wat hen natuurlijk
wel bezig hield, was de vraag of en wanneer ze verder zouden kunnen reizen.
Totdat duidelijk was dat de groep-zonder-borgen naar Paraguay kon.
Wanneer ze zijn vertrokken, weet ik niet meer. Was het voorjaar 1946 Ze
zijn met de 'Volendam" van de Holland-Amerika-lijn met nog vele andere
40
