De achtergronden van het magnetisme
dat zijn huisvrouw een hoer en een beest
was".
De vrederechter van het Kanton Rijp
hoort het hele verhaal aan. Hij brengt de
artikelen 375 en 376 van het wetboek van
strafrecht ter spraken. Die luiden: "wat
betreft smaad of scheldwoorden en bele
digende uitdrukkingen die generlei ten
lastelegging van een bepaalde en om
schreven daad, maar van een aangeduide
ondeugd behelzen: mochten zij op of in
openbare plaatsen of bijeenkomsten zijn
uitgesproken of in gedrukte of ongedruk
te geschriften die verspreid of in omloop
gebracht zijn geworden geplaatst zijn,
dan zal de straf in een geldboete van zes
tien tot vijfhonderd franken bestaan."
De vrederechter concludeert dat Mag-
dalena niet meer heeft willen doen dan
Metje Vel beledigen. Metje Vel heeft Mag-
dalena daartoe uitgelokt, nog versterkt
door het onvoorzichtige gedrag van de
echtgenoot van Metje. Daardoor kan de
eis tot vergoeding niet worden toege
staan. Bovendien vindt hij dat de eisen
van Metje niet bij deze rechtbank behoren
en veroordeelt haar tot het betalen van de
kosten van het proces, die hij berekent op
35 guldens 60 cent.
Rond 1800 hielden vooral de wetenschap en de meer ontwikkelde mensen zich bezig
met het magnetisme. Daarna begonnen "amateurs" zich ermee bezig te houden, en zij
spraken en veel groter publiek aan. De beroemdste magnetiseurs waren J.B. Meijer uit
Rotterdam en Wessel van der Lee.
Wat is magnetisme?
Als "ontdekker" van het magnetisme als
genezende kracht geldt de Oostenrijkse
arts Frans Anton Mesmer (1734-1815). Hij
deed veel onderzoek naar het verschijnsel
en stelde onder andere het volgende:
hemellichamen, aarde en levende
wezens zijn magnetisch en trekker,
elkaar aan
deze aantrekkingskracht maakt dat
mensen magnetische eigenschappen
hebben (dierlijk magnetisme)
de werking en kracht van het dierlijk
magnetisme kan aan anderen worden
overgedragen; men kan er meer of
minder gevoelig voor zijn
magnetisme werkt op grote afstand
magnetisme werkt ook zonder hulp
van een medium
een genezer kan met behulp van
magnetisme (gecompliceerde) ziekten
en gebreken verhelpen
Onderzoek door Martinus van
Marum en Gerbrand Bakker
In Nederland deed onder anderen Martinus
van Marum 1750-1837) onderzoek naar het
dierlijk magnetisme. Martinus van Marum,
in 1750 in Delft geboren, promoveerde in
1773 tot doctor in de geneeskunde. In 1776
vestigde Van Marum zich als geneesheer te
69
