in bezit van het museum. Het is een schenking van P.R. America. Er is geen
datering geregistreerd, maar het is zo goed als zeker 17de eeuws en van na
1620. In het standaardwerk van Jan Pluis 'De Nederlandse tegel' kwam ik
bijna identieke exemplaren tegen. Die zijn vervaardigd in Harlingen in de pe
riode 1630-1650. De tegels dienden als wandbedekking.
Vóór 1610 kwam een bloem nauwelijks voor op een Nederlandse tegel.
Daarna was de tulp de meest voorkomende, o.a. de drietulp. Het boek
'Bloemen op tegels in de Gouden Eeuw' van Ella Schaap heb ik gebruikt om
de naam van de planten te 'determineren'. Rechtsboven zou een bolderik of
een anemoon kunnen zijn. Het plantje linksonder is mogelijk ridderspoor.
Het is me niet gelukt de soortnamen van de vogels te achterhalen. Een
bezoek aan de bibliotheek van het Rijksmuseum in Amsterdam heeft geen
uitsluitsel kunnen brengen. Zullen we het maar houden op een uitspraak van
C. de Geus, auteur van het boek 'Oud-Nederlandse Tegels', dat er 'niet altijd
uitsluitend natuurgetrouw' werd gewerkt?
De decoratie in de hoeken wordt Wan-Li - decoratie genoemd. Deze
benaming verwijst naar motieven op Chinees porselein uit de periode
1573 - 1619 toen Wan-Li keizer was. Meanders is een andere naam voor
deze hoekversiering.
Er is nog verschrikkelijk veel meer te vertellen over tegels. En over de te
gels in de collectie van het museum die in het najaar van 1998 zijn tentoon
gesteld onder de titel Vierkant aan de muur'. Dat er in museum een uitgave
van het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo: 'De walvisvaart op tegelta
bleaus' te koop is. Of over keramiek en aardewerk in het algemeen. Ik kan u
bijvoorbeeld vertellen over de verschillen tussen aardewerk en porselein, tus
sen majolica en faïence. Wat de invloed is van de temperatuur waarop aarde
werk gebakken wordt. Wist u dat de term majolica afgeleid is van Mallorca?
En dat dikte en formaat helpen bij de datering van tegels? Het is boeiende
lectuur, maar die behoeft geen aanvulling door mij. Ik ga u meenemen op
een andere reis. Van de beheerder van de website van het museum is het niet
verwonderlijk: ik doe verslag van mijn, door keramiek geïnspireerde, om
zwervingen op internet.
De term Wan-Li leidde me naar de website van Eduard Kramer Antiek in
Amsterdam. Een mooie site met veel plaatjes. En als u nog geen doel heeft
gevonden voor uw dertiende maand
De Wan-Li decoratie vormen geometrische patronen. Ik denk dan al gauw
aan het Alhambra bij Granada (Spanje). Ik vond een educatieve site in Spanje
die Arabische en Moors motieven op de tegels laat zien. Meer bijzonder is dat
wiskundigen van nu nog steeds de prachtige patronen in de mozaïeken
bestuderen.
38
Museuir Bulletin
