Het feest met de lullepijp
Binnen is het een opgewekte boel, er wordt gerookt, gedanst en muziek
gemaakt met een lier en een lullepijp (een doedelzak). De vrijsters stellen
zich aan één kant van de herbergruimte op en de jongemannen aan de ande
re. Nu komt de makelaar' in aktie, hij vraagt aan een jongeman in welke van
de meisjes hij 'sin of behagen' heeft. Vervolgens gaat hij naar het meisje, de
jongeman 'soo veel doenelijk is' aanprijzende. Geen enkele 'van de deugden
en qualiteyten verswijgende'
Als er een accoord bereikt is, moet 'die bruydegom alle de gemaakte of
verteerde kosten betalen'. Voor het hele gezelschap is er volop 'rijstenbrij met
suyker en pijpkaneer. Schoemaker beschrijft het subtiel: 'de overeengekome-
ne jongeieyden kruypen die nacht bij malkanderen. Dikmaals een jaar of twee
met den andere Ieevende als man en vrouw". Het huwelijk kwam later.
'Wat veele alsnoch niet geweten of nooyt gehoord hebben'
Schoemaker geeft aan dat in Noord-Holland, tot kort voor de tijd van de
vrijstermarkt, nog het 'recht van de eerste nacht' ('ius primae noctis') bestond.
In verscheidene heerlijkheden, schrijft hij, had de heer van de heerlijkheid,
als iemand in zijn rechtsgebied ging trouwen, het voorrecht 'van den eersten
bijslaap der bruyt. En het maagde roosgen alsoo van den steel te rucken'.
Maar hier is wel tegen op getreden: 'de souverijnen en opper regenten hebben
als christenen dese quade gewoonte afgeschaft'. In plaats daarvan moet er wel
aan de heer 'een stuck geit' gegeven worden.
De brand in 1699, daarna 'deftiger als tevoren'
'In den jaare 1699 op 3 november ontstond in het dorp Schermerhom een
seer sware en schrickelijke brant, waardoor in wijnige uren in het voornaam
ste van 't dorp 63 huysen door het vuur verslonden werden. In die huysen 78
huysgesinne. De welke wijnig van haar goederen konde bergen door de felle
vlam. Daar en boven moesten noch eenige pakhuysen dat droevig lodt onder
gaan. De brand was soo fel dat er bijna geen stuyten of blussen aan en hielp.
Niet tegenstaande men alle moeyten aanwende om het selve te blussen. Na
derhand sijn op de afgebrande erven wederom nieuwe huysen geset, waardoor
het dorp weder in staat gekomen is. En is nu wel deftiger als tevoren. En nu
een heel fraay dorp. Sijn groote is 3000 last dragende morgen lands, behalve
de waterloopen, wegen en dijkenEen vermakelijken, wel bewoond dorp'.
De Pinksterblom
Op een pinksterdag in 1718 had Schoemaker ook al een bezoek aan
Schermerhorn gebracht. Vanuit Purmerend was hij naar Schermerhorn ge-
87
