Pieter Spaarman werd te De Rijp
geboren in 1811 als zoon van Willem
Christiaan (1781-1817), eveneens ge
boren in De Rijp en Grietje Kwadijk
(1789-1833). Als jongen was Pieter in
de leer bij een kleermaker, maar zijn
hart trok naar zee. Zijn moeder, al
vroeg weduwe, was daar erg op te
gen. Tot haar dood in 1833 voer hij
op verschillende binnenvaartschepen.
Na haar dood ging hij naar zee en
voer vanuit Rotterdam op Nederlands
Indië en ook op kofschepen naar de
Middellandse- en Oostzee. Kofsche
pen waren de kustvaarders in de tijd
dat overgrootvader Pieter ter koop
vaardij voer.
Uit deze tijd zijn geen gegevens over zijn reizen bekend. Maar wel nadat
hij verkering kreeg met Jannetje Braak met wie hij op 2 januari 1848 trouw
de. Mijn broer Pieter Willem is in het bezit van een schrift getiteld;
'Aantekeningen uit de brieven mijner ouders Pieter Spaarman en Jannetje
Braak'.
Grootvader Willem had zijn moeder beloofd na haar dood deze brieven te
verbranden. Alvorens dit te doen legde hij de wederwaardigheden en gege
vens over de gemaakte zeereizen vast. De volgende samenvatting hieruit ver
telt ons over het varen ter koopvaardij met zeilschapen omstreeks het mid
den van de negentiende eeuw.
De eerste brief was van 1846. Tot hun trouwdag begin 1848 maakt hij
twee reizen naar Oost-Indië als zeilmaker op het barkschip 'Javaan' onder
kapitein P. Dekker. Op 13 juli 1848 vertrok hij weer aan boord van de
'Javaan' en varende door het Noord-Hollands Kanaal stapte hij te Spijkerboor
aan wal en bracht een kort bezoek aan zijn vrouw in De Rijp. Hij reisde daar
na het schip achterna en stapte weer aan boord tussen Schoorldam en
Zijpersluis. Van deze reis naar Batavia was hij terug in april 1849 (zijn zoon
Willem was op 4 december 1848 geboren). In oktober 1849 monsterde hij
aan op de 'Anna en Elise' onder kapitein C.J. Jaski. Na een zeer lange uitreis
van 153 dagen arriveerde het schip te Batavia op 27 april 1850. Daar kwam
op dezelfde dag op de rede kapitein Bek met zijn schip, bij wie aan boord, als
bootsman, Jan Oudejans werkte. Beiden waren afkomstig uit De Rijp. Over
grootvader en Jan Oudejans bezochten samen Dirk Kemp, ook uit De Rijp,
106
Museum
