De hekelaars van Graft(dijk)
In 1832 is het Kadaster ingevoerd. Dat is de administratie van de grond
en aanhorige eigendommen. Een en ander heeft zijn vorm gekregen in
de Kadastrale Atlas van Noord-Holland. Daarvan zijn in het laatst van de
20e eeuw enige uittreksels verschenen in boekvorm.
Eén van de eerste, in 1990, was die van de gemeente Uitgeest, waarin ook
de kadastrale gegevens van Markenbinnen zijn vermeld, met onder andere lijs
ten van eigenaren en hun beroepen.
In 1996 is ook zo'n boekwerk verschenen van de gemeente Graft-De Rijp,
waarin alle landerijen, boomgaarden, erven en watervlakten zijn vermeld met
de namen van de eigenaars en hun beroepen. Het is daardoor een interessante
bron voor wat betreft onder andere de belangrijkheid van het hekelaarsbedrijf
in met name de dorpen van de voormalige gemeente Graft.
Anno 1832 waren er in de hele gemeente Graft 28 hekelaars, die tevens ei
genaars waren van huis en erf of andere grond. Sommigen hadden op die
grond een hekelhok, maar lang niet allemaal.
Het aantal van 28 hekelaars zegt wel iets van de belangrijkheid, als we we
ten dat er tegelijkertijd in de gemeente Graft 55 boeren stonden ingeschreven.
In het dorp Graft waren in dat jaar 89 eigenaren van grond, woning en
andere aanhorigheden ingeschreven. In West-Graftdijk waren dat er 56 en in
Oost-Graftdijk 30.
Graft telde 11 hekelaars met gebouwde en ongebouwde eigendommen.
Dat waren Klaas Arendszoon Ridder, IJsbrand Minnes, de weduwe en erven
van Cornelis Minnes, Maarten Leeuw, Gerbrand Molenaar, Klaas Alles, Corne-
lis Alles, Jan van Tiel, Klaas Ariaan Ridder, Gerrit Put en Jan Heines (hij was
boer en had een hekelhok).
In Oost-Graftdijk waren er maar vier hekelaars met eigen bezit: Roelof
Wiering, Pieter de Boer en de broers Jacob en Aldert Groot.
West-Graftdijk spande de kroon, met 14 hekelaars die tevens eigen bezit
hadden. Het waren Coenraad Arisz. Haan, Simon Koning, de weduwe en erven
van Jacob Roos, de erven van Weyert Klaas Smit, Klaas Gerritsz de Haan,
Cornelis Spek, Jacob Heines, Kreyn Stremmelis, Aris Busch, Jan Boeregeest, de
erven Jan van Kleef, Klaas Knevel en de erven Pieter Renoy. En dan was er nog
Jacob Jonker, inwoner van de gemeente Graft, die een tuin, erf met huis en
hekelhok had in Markenbinnen.
Zij waren dus ondernemers die het hekelaarsvak uitoefenden. Dat er maar
vier in Oost-Graftdijk woonden, maakt voor mij duidelijk dat er nog meer
mensen als hekelaars werkzaam waren, maar dan in loondienst, als heke
laarsknecht. Eén van mij voorvaderen bijvoorbeeld, Klaas Stam heette hij, was
79
