sÉfiiill
ippen was er
de eikenhout
hoeveelheid
t in de voor-
oven de 15°C
te tijd de on-
id oud eiken-
)f loodmenie.
cit wordt ge-
plakken. De
:n zullen het
ote Kerk van
jaar bezig en
het zal nog twee jaar duren voordat er weer 100 ton nieuw lood is
aangebracht en zullen er zelfs ornamenten zijn te zien die ook nog eens
van bladgoud zijn voorzien.
Het bijzondere van lood
Opvallend bij de torenspits van Edam is dat het lood niet aan elkaar is
gesoldeerd maar alleen maar vlak over elkaar ligt, horizontaal met een be
hoorlijke overlap en vertikaal dubbel over houten roeven. En zie hier een
van de meest eigenaardige eigenschappen van lood, het werkt niet capillair.
Als de bouwgoeroe Jellema in 1960 nog schrijft dat eigenlijk het loodblaad-
je tussen een neut (voortzetting van de stijl in natuursteen naar natuur
stenen onderdorpel) en de houten kozijnstijl eigenlijk wel achterwege kan
blijven heeft hij het mis. Het lood werd niet aangebracht, zoals hij schreef,
om een goede vlakverdeling tussen het hout en natuursteen te be
werkstelligen maar slechts alleen omdat water door de aanwezigheid van
lood niet meer kon doordringen waardoor de houten stijl tegen rotting
werd behoed. Ook de projectleider van de huidige restauratie van de toren
van de Grote Kerk te Haarlem denkt dat het loodverval van de toren door
capillaire werking is ontstaan, een misvatting en gebrek aan materiaal
kennis. In de waterrijke steden van ons land worden de gietijzeren balus-
ters van de bruggen en kadehekken nog steeds met lood aangegoten in de
stenen holten, juist omdat dan geen water capillair kan doordringen. Een
andere bijkomstigheid is de minder starre verbinding waardoor de balusters
niet bij de geringste aanrijding breken. Om dezelfde reden gebruikte de
steenhouwer lood als hulpmiddel om blokken natuursteen aan elkaar te
verbinden. In de blokken werden gaten en kepen gehakt waarin bronzen of
gesmede doken en ankers pasten. Deze werden volledig vol- en ingegoten
met lood waardoor verbindingen ontstonden die eeuwenlang in stand ble
ven omdat corrosie geen kans meer kreeg. Deze toepassingseigenschap
wordt in de huidige bouw heel vaak vergeten of kent men zelfs niet meer.
Sterker nog, de loodindustrie brengt nu lood op de markt met een coating,
zelfs verkrijgbaar aan twee zijden. Hiermee wordt de specifieke werking van
lood totaal tenietgedaan en kent men het daar ook al niet meer.
Maten en gewichten van lood
Het huidige bladlood wordt in Nederland op de markt gebracht in rollen
met een standaardbreedte van 1 meter en in verschillende lengten, afhan
kelijk van de dikte. Nog niet zo lang geleden waren grotere lengten en
breedten ook te krijgen, maar alles wordt minder. Anderzijds worden smal
lere rollen op bestelling geleverd; de rollen worden op iedere gewenste
59
