Oud Hollandse dakpannen
De titel maakt het al duidelijk, we hebben het over iets wat oud is. Het
betekent ook dat dit opgevolgd is door iets nieuws en dat is ook zo,
maar daar zullen we het niet over hebben. We zullen het hebben over de
handgevormde uit klei gebakken gegolfde dakpannen. Deze zijn weliswaar
verdrongen door nieuwe-, verbeterde- en zelfs opnieuw verbeterde dakpan
nen en andere soorten pannen, maar op onze oudste gebouwen, vooral in
dorpen rond de Eilandspolder, treffen we veelal de Oud Hollandse dakpan
nen aan.
De oudst bekende dakpannen zijn afkomstig van de Grieken en de
Romeinen en weken niet eens zoveel af van de dakpannen die wij kennen.
Het waren, vooral in Griekenland, platte tegels met zijwaarts opstaande
randen waarover halfcilindrische pannen werden gelegd. Later werden deze
opgevolgd door laatst genoemde pannen beurtelings met de holle en bolle
zijde in elkaar te leggen; deze pannen werden nonnen en monniken
genoemd, de monniken bovenop, wel te verstaan.
Deze wijze van dekken stamt uit Romeinse Rijk en vindt men zelfs nog
terug in Groningen en Friesland. De volgende stap was de onder- en boven-
pan uit een stuk te maken, en zie, de gegolfde pannen waren geboren.
Vreemd genoeg zijn deze gebakken pannen in onze streken ruim 1000 jaar
in vergetelheid geraakt en pas weer na de middeleeuwen in zwang geko
men. Waar dat voor het eerst gebeurde is niet bekend, vermoedelijk stamt
het uit Vlaanderen maar ontwikkelde zich in de 15e eeuw weldra tot de
Hollandse pan. In België wordt deze pan Boomse pan genoemd naar het
centrum van de pannenbakkerijen om het plaatsje Boom onder Antwerpen.
Griekse wijze Romijnse wijze
74
