Het polderwapen
Aanwijzingen voor een herdruk
het rekeningenboek van dat jaar vinden we onder 26 november de volgende
post: 'Aan Signeur Gerard Valk tot Amsterdam, voor 't snijden van des
Noordeindermeers kaartje, 't kooper, 100 afdruksels, 't afsetten en anders,
volgens ordonnantie en quitantie betaalt f 27.17.-.' Op 15 augustus 1709
volgt nog een uitbetaling aan de dijkgraaf, Reinier Kramer, voor 'voorleden
jaars reiskosten na Amsterdam, over des Noordeindermeers kaartje.' Hieruit
volgt dat de dijkgraaf in 1708 in eigen persoon naar Valk is geweest om een
en ander af te spreken. In 1710 vinden we nog een post van een gulden
'voor 't afsetten, lijst en paneel tot een kaartje op 't raadhuis te Graft'. In die
jaren kwam het polderbestuur van de Noordeindermeer regelmatig in het
Grafter raadhuis bijeen.
Omdat in de periode 1688-1708 geen posten voor een landmeter worden
vermeld, mogen we aannemen dat dijkgraaf Kramer aan Valk heeft
opgedragen om uit te gaan van de bestaande kaart uit 1656 en die te
actualiseren op het punt van enkele kavelgrenzen, de kavelgrootten, het
voorkomen van molens en - niet te vergeten - het polderwapen. Op een
bewaard exemplaar van de kaart staat een met de pen geschreven notitie
over het polderwapen. "Het wapen der Noordeindermeer is een schild
gevierendeeld. Het eerste van lazuur hemelsblauw] hebbende in den
linker bovenhoek een gedeelte van eene schijnende zon van goud. Het
tweede van keel rood] beladen met eene gans van goud. Het derde acht
gegolfde dwarsbalken van zilver en lichtblaauw. Het vierde van lazuur
beladen met een molen van goud. Midden op een schildje van zilver met
eene achthoekige sterre van sabel zwart]." In dezelfde hand volgen dan
nog enkele aanwijzingen, blijkbaar voor iemand die het polderwapen
ergens op aan moet gaan brengen: "NB Op dit kaartje staat eene halve zon,
dat is niet goed; het moet eene kwart zon wezen zoo [is] het eigenlijke
wapen. Dat goud moest wezen gelieve men geel en het zilver eene witte
kleur te geven of wit te laten."
Nader onderzoek van vijf exemplaren van deze kaart bracht twee
verschillende watermerken aan het licht. Bij drie kaarten gaf het watermerk
de naam van fabrikant C. I. Honig aan met een naar links kijkende leeuw
in een dubbele cirkel, in zijn klauw een bundel pijlen, achter zich een lange
stok met een hoedje erop, onder de leeuw het woord VRYHEYD, tussen
beide cirkels het inschrift: PRO PATRIA EI[USQUE] LIBERTATE voor het
vaderland en onze vrijheid]; op de buitenste cirkel een boompje. Churchill
8
