Gravure uit de 18e eeuw met Nederlandse walvisvaarders jagend op Groenlandse
walvissen. Op de achtergrond is de Beerenberg op Jan Mayen te zien.
De Noordsche Compagnie besloot dat
jaar een groep mannen op het eiland te
laten overwinteren om de gebouwen en
andere bezittingen te beschermen tegen
plundering door rivaliserende (Baski-
sche) walvisvaarders. Een groep van 7
man onder leiding van kapitein Out-
ger Jacobsz van Grootebroek verbleef
gedurende de winter 1633/34 onder
erbarmelijke omstandigheden op het
eiland. Uiteindelijk stierven zij allen
aan scheurbuik en andere ontberingen.
Dankt het drankje haar naam aan een
ver verleden? Het zou zo maar kun
nen. En dan is het niet het door de
Friezen tot hun nationale drank ver
heven bitter, maar zijn het de genen
van een west-friese voorouder die er
voor zorgen dat ik ver dwaal.
In 1930 heeft de Nederlandse regering een
gedenksteen op het eiland laten plaatsen
ter nagedachtenis aan de dramatisch
verlopen overwintering. Dat monument is
bij de tocht in 2014 opgeknapt.
Ver Dwalen II
Zwarte Piet, de knecht van Sinter
klaas, staat ter discussie. Sommige
Nederlanders menen dat de zwarte
knecht verwijst naar het koloniale
verleden van ons land. Zij maken
bezwaar tegen de slaafse rol die
Zwarte Piet krijgt toebedeeld. Heeft
Zwarte Piets laatste uur geslagen?
Het Sinterklaasfeest wordt daarom offi
cieel belangrijk nationaal erfgoed. Dat
zegt het Pietengilde, de vereniging van
Zwarte Pieten en Sinterklazen. Zwar-
tepietendiscussie, maar hoe zit het dan
met Sinterklaas?
Sinterklaas of Sint-Nicolaas is de hoofd
figuur van ons jaarlijkse (kinder)feest
dat op 5 en/of 6 december in Nederland,
België en enkele (voormalige) konink-
rijksdelen
wordt gevierd.
De moderne
vorm van het
feest komt
waarschijn
lijk door het
prentenboekje
'Sint Nicolaas
en zijn knecht'
uit 1850 van
de onderwijzer
Jan Schenkman
(1806 - 1863).
"Zijn er nog
boeken uitje Sinterklaas en Zwarte
jeugd waarvan je denkt dat die invloed
op je hebben gehad?"
Als je die vraag krijgt moet je wel 65+
zijn, of in ieder geval al tot de grijze
golf gerekend worden. Ja, die boeken
zijn er vermoedelijk wel, maar om nu
zo maar een titel uit de lagere school
tijd te kunnen noemen blijkt toch
redelijk moeilijk. Dan speelt het toeval,
zoals altijd, haar eigen wijze rol. Ik
was de zolder aan het opruimen om te
bekijken wat nog wat langer bewaard
moest blijven. Wat naar de (klein)
kinderen zou kunnen of eigenlijk toch
maar gewoon moest worden wegge
daan. Dozen met speelgoed en boeken,
en daartussen een boek uit mijn jeugd.
Fijn en Grof
Van D.L. Daalder met illustraties van
Sjoerd Kuperus. De geschiedenis van
een meisje en een jongen op Texel.
Uitgegeven in 1950 door C.V. Uitge
verij v/h C. De Boer jr.
Ik kreeg het boek van opa Snel (1879-
1971). Opa Snel die een gelovige en
actieve katholiek was. Die opa gaf een
jeugdboek dat op een prachtige wijze
vertelt over de verschillen tussen de
protestantse gelovigen op Texel. Ver
schil in geloven, maar vooral ook een
tijdsbeeld van het oude Tessel. Het
speelt zich af in Oosterend. Ik weet
weer dat ik het als jongetje in één ruk
uitlas. Uiteraard daarna volkomen in
verwarring.
Piet bij het stortbuis aan de Bassingracht in 1932.
14
