RETOUR
DEN HELDER
Retour Den Helder (1955-1967) door Hans van Rossum
Jan T. Bremer
'Eind 1955 komt het nog niet vol
tallige gezin Van Rossum aan in
Den Helder om de VIVO-winkel
(van Cornelis van der Plaat) in de
Keizerstraat nieuw leven in te bla
zen. In de zomer van 1967 verhuist
het gezin, inmiddels
een zoon rijker, weer
terug naar Amsterdam
Heen en weer naar Den
Helder in twaalf jaar.
In dertig verhalen
schetst Hans van Ros
sum een beeld van die
karige periode. Het gaat
hem om herinneringen
te delen en te laten zien
hoe anders de wereld er
nog niet zo lang geleden
uitzag. De kleine wereld
van het grote kruide
niersgezin en de grote
wereld van wederop
bouw en verzuiling.'
Aldus de samenvatting
die de auteur (1949) zelf
geeft op de achterkaft
van het boek. Hij voegt
hier nog aan toe dat hij
kruidenierszoon is en
socioloog. Het eerste vermoedden
wij al, het tweede blijkt vooral uit
verhalen als 'De grote winkelverhui
zingen en 'De doorbraakstraat' over
de 'herstructurering' van de Hel-
derse binnenstad en de 'doorbraak"
van de bocht in de Keizerstraat,
compleet met tabel en plattegrond.
Het is een leuk boekje. Helder, le
vendig, smeuïg geschreven. Soms
zelfs iets te smeuïg? De van huis uit
rooms-katholieke auteur schrijft
ondermeer: 'voor katholieken was
het gebruik van voorbehoedsmid
delen tot 1963 een doodzonde.
De enige min of meer geoorloofde
vorm van geboorteregeling was
periodieke onthouding. Grote ge
zinnen kwamen niet alleen voor
onder katholieken. Marianne Barth
komt uit een gereformeerd gezin
van negen kinderen: 'Mijn vader gaf
als verklaring voor het grote gezin
dat hij als organist nu eenmaal niet
voor het zingen de kerk uit mocht
(blz. 8, 9) En over de vrucht
baarheid van katholieke vrouwen:
'Het zijn net NACO-bussen, er zit
altijd wel iemand in (blz. 17)
De verhalen uit de 'kleine wereld'
spelen zich af rondom de kruide
nierswinkel, de Keizerstraat, de r.k.
lagere school aan de Polderweg, de
kerk aan de Kerkgracht. Verhalen
over de winkel zoals over een me
vrouw die een Edammerkaasje stal
en toen ze betrapt werd in d'r broek
plaste, om vervolgens achterop de
fiets van een politieman afge
voerd te worden naar het bureau!
Over meneer Wols de procuratie
houder van grossier Grunwald, die
elke maandag het verschuldigde
geld kwam halen. Geld dat er niet
altijd was.
Verhalen over kerk en
school. Over broeder Reine-
rus, onderwijzer van de Sint
Jozefschool, schele Harm
genoemd, alleen maar omdat
ie een bril droeg.
En natuurlijk, als socioloog
over de veranderingen die
optraden in de 'grote' wereld.
De wereld van de Helderse
middenstand - slager Nic.
Goes, vishandel Zwagerman,
de familie Nijpels, Frits Col-
tof - de verzuilde opvoeding,
de rooms-katholieke kerk en
niet te vergeten de Helderse
stedelijke 'dynamiek'. Mooie
verhalen. Verhalen om te
lezen, maar misschien nog
mooier om te horen vertel
len. Want bij schrijven hoort
schrappen, maar dat geldt
toch niet bij vertellen?
Uitgave: Stichting Architectuur Ma
nifestaties, 2014, 80 p. geïll. Prijs
16,— voor leden, 17,50 voor niet
leden. Verkijgbaar bij de H.H.V. en
de Helderse Bruna-winkels.
'955-1967
Uw VIVO-winkel in de Keizerstraat
Hans van Rossum
22
