De geschiedenis van het amateur-toneel in Den Helder (3)
6. Volop toneel en revue
Gevoed door de bij mensen levende
behoefte om eindelijk weer in vrijheid
uit te gaan en om zich te vermaken,
kwam na de Tweede Wereldoorlog
ook in Den Helder langzaam maar
zeker het culturele leven weer op
gang. In die dagen timmerden ook
de allang niet meer bestaande to
neelclubs van de Alliance Francjaise,
van de Fryske Krite 'Gysbert Japickx'
en van de Grunneger Sproak aan de
weg. Het aantal amateur-toneelver
enigingen was toen vrij groot. Ook de
vroegere PTT (nu: TNT) beschikte
niet alleen over personeelsvereniging
'De Postiljon', maar ook over de ge
lijknamige toneelafdeling. En tal van
sportverenigingen, waaronder met
name het vroegere HRC en 'good-old'
WGW, presenteerden hun revues. De
Racing-supporters vulden ooit drie
avonden achtereen Arie van Baarens
'Formosa' aan de Koningstraat, terwijl
de al even trouwe aanhang van de
'wit-geel-witten' in het Casino plezier
beleefden aan de optredens van Jaap
Hoogendijk en Leo van Amersfoort,
gereputeerde Helderse cabaretiers,
Aad van de Winkel, Piet Hendriks
en vele anderen. Wel het laatst,
maar niet het minst: ook de revues
van de toenmalige Werf-, Sport- en
Ontspanningsvereniging (WSOV),
met de raskomiek Ben Cousel op
het vinkentouw, trokken telkenmale
Volle bak'.
7. 'De Lyceïst' schuwde het zware
werk niet
Tot het omvangrijke oeuvre van
de Engelse toneelschrijver William
Shakespeare, die zelf ook acteur was
en die tevens de dichtkunst beoefende,
behoort ook zijn in 1602 geschreven
beroemdste drama Hamlet dat door to
neelgroep de 'Lord Chamberlain's Men'
menigmaal over het voetlicht werd ge
bracht. In zijn tragedie laat Shakespeare
Hamlet ook zeggen: "Laatje leiden door
je eigen oordeel, regel je gebaar naar je
woord, je woord naar je gebaar en zorg
daarbij vooral, datje de natuurlijke
gematigdheid niet te buiten gaat."
Al vóór de Tweede Wereldoorlog
waren Hamiets woorden het nadruk
kelijke 'Leitmotiv' van de toenma
lige - in 1921 opgerichte - Helderse
Scholieren Vereniging 'De Lyceïst',
die 'tot leeringhe ende vermaeck'
haar toneelgroep, waarvan de leden
- onder wie Jan Slort - als vertooners
te boek stonden, als een juweel koes
terde. Onder de bezielende regie van
leraar Nederlands J.W. van Vendeloo
beoefenden de lyceïsten, veelal op
zondagmiddag, op de bühne van het
oude Casino aan de Molengracht, hun
toneelkunst.
Vooroorlogse topper
Een vooroorlogse topper op het re
pertoire van 'De Lyceïst' was het blij
spel 'Het wederzijds huwelijksbedrog',
terwijl in het tweede oorlogsjaar, op 3
juni 1942, het drie bedrijven tellende
blijspel 'De privé-secretaresse' in de
uitstekend bezette Casinozaal werd
gespeeld.
Midden in de hongerwinter, op
zondag 23 januari 1944, speelden
de lyceïsten, opnieuw in een volle
Casinozaal, Cissy van Marxvelds 'Een
Zomerzotheid'. De laatste toneelmid
dag tijdens de oorlog vond plaats op
30 april 1944. Dit keer presenteerden
de tonelisten het blijspel in drie be
drijven 'Najaarsstormen' (Robbedoes
getrouwd), geschreven door Christien
van Bommel-Kouw en Henk Bakker.
Schoolavond
Op 14 september 1945 had de eerste
naoorlogse schoolavond plaats: een
toneel- en dansavond tijdens welke
twee eenakters werden gespeeld: 'De
Verrassing' en 'Voor de derde maal'.
In november 1946 was 'De Lyceïst'
toe aan de viering van het 25-jarige
bestaan. Ter gelegenheid daarvan zet
ten de tonelisten, met in de hoofdrol
Cees Pieterse - de latere regisseur
van T.A.V.E.N.U. - als advocaat Jules
Anting, het blijspel 'De Brievenbus'
op de Casino-planken. Uit het recen-
sieverslag in de Helderse Courant:
"De heer Jan Komen, voorzitter der
schoolvereniging, heette de vele aan
wezigen welkom, in het bijzonder het
college van B. en W„ den marinecom
mandant, den rector (Berkhouwer),
leraren, overige genodigden en be
langstellenden. Wethouder Van Loo
wenste namens het gemeentebestuur
de vereniging geluk met haar jubileum
en hoopte, dat in de komende jaren de
jeugd ook belangstelling zou hebben
voor de grote maatschappelijke proble
men, om zodoende mede te bouwen
aan een betere toekomst voor ons ge
hele volk."
Vondel
In later jaren bracht 'De Lyceïst' stuk
ken, zoals de komedie 'Santa Lucia',
het blijspel 'Tot wederdienst bereid'
en het stuk 'Grensincident'. De cast,
zoals altijd onder Van Vendeloo's
spelleiding, schuwde echter ook het
zware werk niet. Zo werden voorstel
lingen gegeven van Vondels drama's
'Jephta' en - op 26 en 27 januari 1950
- 'Adam in ballingschap'.
27
