verschijnende krant in een dagblad
te veranderen. Redacteur Jaap Bijl-
sma had, evenals baas Leendert, z'n
bureau midden in het bedrijf. De
binderij onder leiding van Piet van
Strijen zorgde voor het afwerken
van het drukwerk, zoals vouwen,
perforeren, aftellen en voor het
naaien en inbinden van boeken.
Een terechte vraag
U zult zich misschien afvragen hoe
een betrekkelijk kleine stad als Den
Helder aan zo'n grote drukkerij
kwam. Temeer, omdat er geen in
dustrie of grote handelshuizen wa
ren. Dat was een gevolg van het
Groot Noord-Hollands Kanaal, dat
in 1824 gereed was gekomen. Al
vanouds hadden de zeeschepen de
rede van Texel als thuishaven
(VOC). Door overladen op lichters
en kleinere schepen konden nu de
vrachten sneller naar Amsterdam
gebracht worden. Daarvóór gebeur
de dat via de Zuiderzee, maar de
vele ondiepten en vooral Pampus
waren grote obstakels. Na 1824 ves
tigden daarom de grote scheep
vaart-maatschappijen, opvolgers
van de VOC, hun kantoren in Den
Helder. Overheden en instanties
verhinderden, dat de stad voordeel
zou putten uit haar gunstige positie
en alle binnenvaart moest recht
streeks naar de hoofdstad doorva
ren. Opslagplaatsen en verwer
kingsinstallaties waren absoluut
verboden. Men vreesde concurren
tie en dat heeft de stad flink parten
gespeeld. Toch was het een gunsti
ge tijd voor Den Helder. Het druk
ke scheepvaartverkeer en de vele
zeelieden, die de stad bevolkten,
brachten leven en vertier. Drukkerij
De Boer is in die tijd opgericht en
profiteerde van de opdrachten van
de scheepvaart. Helaas weet ik de
juiste datum van vestiging niet
meer, maar er staat mij iets bij van
1870. In 1876 kwam het Noorzee
kanaal tot stand en dat betekende
voor Den Helder een behoorlijke te
rugslag. De Stoomvaart Mij. Neder
land (opgericht in 1870) bracht haar
kantoren over naar Amsterdam en
de Mij. 'Java' is meen ik in 1879
opgeheven. Voor De Boer bleef de
band met de SMN echter gelukkig
behouden. De maatschappij was te
vreden over het geleverde werk en
de drukkerij zorgde er voor steeds
een stapje voor te blijven op nieuwe
ontwikkelingen. In 'mijn' jaren
werd het contact onderhouden door
de jonge heer De Boer (P.C.), die
elke woensdag naar Amsterdam
reisde. Zelf had ik ook meermalen
de eervolle opdracht om een bezoek
waar te nemen. Na de oorlog moest
de SMN al spoedig het anker voor
goed over boord werpen, evenals de
Rotterdamsche Lloyd. De Boer ver
loor daarmede z'n grootste klant.
Het pleit voor de toenmalige lei
ding van het bedrijf, dat men de bui
heeft zien aankomen. Daarom
werd in 1942 een drukkerij in Hil
versum overgenomen. Men meen
de, dat de vestiging in het centrum
van het land meer kansen bood dan
het 'verre' Den Helder. De gekoch
te drukkerij 'De Mercuur' aan de
Vaartweg was een middelgroot be
drijf met plm. twintig man perso
neel. Enkele jaren na de oorlog
werd tot nieuwbouw overgegaan
aan de Zeverijnstraat en werd de
drukkerij van Den Helder met een
deel van het personeel naar Hilver
sum verplaatst.
De familie De Boer
Toen ik in 1927 in het bedrijf kwam
bestond de leiding daarvan uit de al
oude heer C. de Boer, zijn broer
Leendert en zijn zoon P.C. de Boer.
De echtgenote van de eerstgenoem
de, mevrouw De Boer-Jongkees,
was een bekende figuur in de stad.
Zij deed veel aan welzijnswerk en
had zitting in verschillende co-
mité's. Zij was een enigszins domi
nerende figuur, maar had een goed
hart. Met de vrouw van P.C. de
Boer (M. Brouwer) heb ik weinig
contact gehad. Zij woonden op het
Dijkje. Het was een zachte, vriende
lijke vrouw, die een lief karakter
deed vermoeden. De oude heer De
Boer was een rustig type, die aan
zijn grote bureau stil zijn werk
deed. Mijn contacten met hem wa
ren niet intensief. Ik kreeg mijn op
drachten van de boekhouder, S. Ko
ning (verderop meer over hem). De
Boer was een strenge man. Ik ge
loof, dat ik hem nooit heb zien la
chen. Maar hij was ook strikt eerlijk
en ik denk met dankbaarheid aan
hem terug. De heer Leendert de
Boer bemoeide zich weinig met de
gang van zaken. Hij had een bu
reau in het midden van het bedrijf,
evenals de heer Bijlsma en bepaal
de zich tot zijn taak: de calculatie,
waar beslist een behoorlijke bezig
heid mee genoemd is. Met de heer
P.C. de Boer had ik het meest te
maken. Ik mocht hem graag en we
derkerig zag hij bepaald wat in mij.
Hij nam mij mee naar Amsterdam,
als hij dacht, dat er wat voor mij te
leren was. Eenmaal mocht ik een
weekend-tocht met hem maken
naar de Noordzee. Er was dan een
overnachting op Texel. Hij had een
eigen zeewaardig zeiljacht met als
schipper de heer Krook. Het draai
de niet uit op een pleziertochtje:
zondagsmiddags veranderde het
aanvankelijk mooie weer in een
harde wind en het jacht begon ge
vaarlijk over te hellen. Op een gege
ven moment zag ik het water de ka
juit binnenstromen en ik was verre
van blij. We hebben wel de thuisha
ven kunnen bereiken.
Kantoor in Amsterdam
Al vóór de oorlog voelde het bedrijf
behoefte aan een pied-a-terre in
Amsterdam als contactpunt voor de
relaties in de hoofdstad en omge
ving. Het was 1937 toen ik naar het
gehuurde kantoorpand aan de He
rengracht werd gezonden om daar
de honneurs waar te nemen.
Meestal maakte de heer De Boer
van z'n woensdag-bezoek aan de
Stoomvaart Mij. Nederland gebruik
om bij mij aan te komen. Op zo'n
woensdag kwam hij weer op be
zoek, ditmaal met zijn moeder. Zij
verlieten mij om ongeveer half zes
